Bolaga tamg’a bosmang

Kichikligimizda ota-onamiz, qo’shni va qarindoshlarimiz bizga biror nom belgilab qo’yishga shoshadilar. Ism emas, nom…

Baqiroq, sho’x, erka, baqaloq, qizg’anchiq, qoravoy, yig’loqi, o’jar, aqlsiz, dumbul, erinchoq va hokazolar farzandlarimizga kichikligidan qo’yilgan «nom»lardir.
Bolaning biron bir qilig’idan kelib chiqib ota-onasi yoki atrofdagilar bolaga osongina tamg’a bosib qo’yadi.

Bola kichikligida bu tamg’asiga o’rganib olib unga mos kelishga intiladi.
Bu tamg’a bilan yashash o’sayotgan bola psixikasiga salbiy taʼsir koʻrsatadi. U tamg’asi borligi tufayli kamroq baqirishdan ko’ra, aksini qiladi va baqirganida tamg’asi tufayli oʻzini oqlab oladi.
«Qoravoy» «nom»iga ega bo’lgan bola o’zining qora ekanligidan uyalib butun umr bundan aziyat chekib yuradi.
«O’jar» esa, tamg’am shu ekan deb o’jarligini qilib yuraveradi. Bolaga tamg’a shunchalik o’rnashib qoladiki, u o’zgarishga hatto intilmaydi ham.
Aslida «O’jar» tamg’asiga ega bo’lgan bolaga ota-onadan ko’p mehr talab etilsa, «aqlsiz» tamg’asi bor bolaga ko’proq e’tibor talab etiladi. Muhimi, hech qachon bolaning oldida ham, orqasidan ham uni biron «nom» bilan atamaslik lozim.

Bola yillar o’tib o’zgaradi, «aqlsiz» bola a’lochi bo’lib qolishi ham mumkin, «erka» birdan quyilib qolishi mumkin. Lekin uning ijobiy o’zgarishlari ana o’sha bosilgan «tamg’a» tufayli atrofdagilarga endi ko’rinmaydi.
Ular uchun u umrbod «erinchoq», «qizg’anchiq» bo’lib qolaveradi. Bu bola yuzta ijobiy fazilat ko’rsatib, bir marotaba salbiy tamg’asiga mos harakat qilsa, «Ana! o’zi doim shunday edi, shunday qolaveradi!» deyiladi va yana tamg’asi ko’rsatilib qo’yiladi. Oxiri bola charchab, tamg’asiga mos bo’la qolishni afzal ko’radi.

Qiz bolalarni esa, tashqi ko’rinishiga qarab tamg’alashdan ehtiyot bo’ling. Baqaloq, qora qiz, sariq mashak, ariq kabi nomlar hech bir qizga yarashmaydi. Qiz bolaning ko’ngli juda nozik bo’ladi. Umuman bolaning ko’ngli nozik.
Ota-onasining u haqida aytgan gapi u uchun dunyodagi eng katta haqiqatdir. Yillar o’tib 16 yoshlik qizingiz o’ziga ishonmaydigan, qo’rqoq, maktabda hammadan turtki yeydigan qiz bo’lib o’sganida, siz unga «Uyalma, sen juda chiroyli qizsan, qaddingni rostlab yur,» deganingiz bilan u endi siz berib qo’ygan, miyasiga singib ketgan tamg’asiga ko’proq ishonadi.

Bolaning qilayotgan ishiga baho bering. Lekin o’ziga emas. Sen undaysan, bundaysan emas, sening qilgan ishing unday, bunday deyishga odatlaning.

Darsini qilishga erinyaptimi, «Erinchoq» deyishga shoshilmang. Dars qilishga erinma! deb ayting.
Qizingiz qo’shni qizidan yuzi qoraroq ko’rinsa, «qoravoy» san demang! Solishtirimang!
Aka-uka bir-biridan farq qilib biri darsini chaqqonlik bilan qilib, ikkinchisi dangasalik qilayotgan bo’lsa, shoshib biriga «aqlli», ikkinchisiga «dangasa» deb «nom» qo’yib qo’ymang.
Uch-to’rt yillardan so’ng vaziyat qanday bo’lishini bilmaysiz. Shunchaki, birini ikkinchisiga namuna qiling, sen ham shunday bo’la olasan, deb qanoatlantiring, lekin tamg’asi bo’lmasin.
Bolaning psixologik holatiga kichikligida qanchalik ko’p e’tibor bersangiz, katta bo’lganida o’zidan mamnun baxtiyor bolani ko’rishingiz shunchalik oson bo’ladi.

Manba

Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.

Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi