Asosiy fikrlar
- Ota sifatida his-tuyg’ularingiz va ehtiyojlaringiz haqida o’ylashingiz hamda o’zingizga vaqt ajratishingiz juda muhim.
- Kundalik parvarishlash vazifalari va teri bilan aloqa qilish erta tug’ilgan chaqaloq bilan munosabatlarni o’rnatishga yordam beradi.
- Erta tug’ilishdan keyin sizda qo’shimcha majburiyatlar bo’lishi mumkin. Yordam so’rash va qabul qilish foydadan xoli bo’lmaydi.
Erta ko’zi yorishdan keyin: dadalarning his-tuyg’ulari
Erta ko’zi yorishdan so’ng, siz shifokorlar bilan gaplashishingiz, chaqalog’ingizning ahvoli haqida bilib olishingiz va umr yo’ldoshingizga, oilangizga va do’stlaringizga nima bo’layotganini aytib berishingiz kerak bo’ladi.
Siz kuchli va qo’llab-quvvatlovchi bo’lishingiz, o’zingizni va boshqalarni birga ushlab turishingiz kerakligini his qilasiz. Ota bo’lganingizdan xursand bo’lish bilan birga, chaqalog’ingiz va umr yo’ldoshingizning sog’lig’i haqida qayg’urishingiz mumkin. Siz o’zingizni «nazoratni yo’qotgandek», yaqinlaringizni himoya qila olmaydigandek yoki o’zingizni yengishga qodir emasdek his qilishingiz mumkin. Ba’zi davlatlarda, otalar uyalish tuyg’usini his qilishlari mumkin.
Uyda, shu jumladan, kasalxonada va ishda o’zingizni yo’qotib qo’yishingiz tabiiy hol.
Siz darhol chaqalog’ingizga g’amxo’rlik qilishni boshlashingiz mumkin va siz tushkunlikka tushishingiz mumkin emas. Ba’zi otalarga ota bo’lganliklarini his qilish uchun ko’proq vaqt kerak bo’ladi.
Hayotingizda katta o’zgarish sodir bo’lganligi sababli erta tug’ilishdan keyin stressni his qilishingiz odatiy holdir.
Vaziyatingiz qanday bo’lishidan qat’i nazar, sizning his-tuyg’ularingiz va ehtiyojlaringiz unutilishi mumkin, oila va shifoxona xodimlari sizning chaqalog’ingizga va ayolingizga e’tibor berishadi.
Dadalar: erta tug’ilishdan keyin his-tuyg’ular bilan kurashish
Ko’plab ota-onalar o’z his-tuyg’ularini chetga surib qo’yishadi yoki yengish uchun darhol ishga qaytishadi.
Ammo his-tuyg’ularingizni va ehtiyojlaringizni tan olishingiz kerak. Bu haqida o’ylashga vaqt ajratishingiz lozim. O’zingizga ham vaqt ajrating – bu 30 daqiqalik uyqu yoki issiq dush qabul qilish uchun bo’lishi ham mumkin.
Bu, shuningdek, umr yo’ldoshingiz, do’stingiz yoki oila a’zolaringiz kabi ishonishingiz mumkin bo’lgan insonlar bilan o’zingizni qanday his qilayotganingiz haqida gaplashish uchun ham qulay fursat bo’lishi mumkin. Shuningdek, siz shifoxonadagi ijtimoiy xodim yoki boshqa sog’liqni saqlash mutaxassisi bilan gaplashishingiz mumkin.
Kimdir mendan neonatal reanimatsiya bo’limida (NICU) erta tug’ilgan chaqaloq hayoti uchun qanday kurashayotganimni so’radi. Ko’zlarim yoshga to’ldi, chunki oldin hech kim mendan his-tuyg’ularimni so’ramagan edi. Kasalxona xodimlari xavotirga qo’ymaslik maqsadida xotinim bilan meni aldashga harakat qilganlar. Xotinim va chaqalog’im bilan birga bo’lish uchun uch oylik ishdan bo’shagan bo’lardim, lekin o’zimni ortiqcha va ko’rinmas his qila boshladim.
– Reks, erta tug’ilgan chaqaloqning otasi.
Dadalar: erta tug’ilgan chaqalog’ingiz bilan bog’lanish
Ota sifatida siz bolangiz tug’ilganidoq rivojlanishiga katta ta’sir ko’rsatasiz. Yangi tug’ilgan chaqaloqlar ota-onalari bilan bog’lanish uchun tayyor holda dunyoga keladilar.
Chaqalog’ingizni qanchalik erta bag’ringizga olsangiz va g’amxo’rlik qilsangiz, shunchalik tez bolangizga mehr va muhabbat paydo bo’ladi. Siz va chaqalog’ingiz o’rtasidagi yaqin munosabatlar sizga o’zingizni yaxshi his qilishingizga va o’zingizni yengishingizga yordam beradi.
Siz va chaqalog’ingiz o’rtasida teri bilan aloqa qilish (bu kenguru parvarishi deb ataladi) – bu sizning erta tug’ilgan chaqalog’ingiz bilan bog’lanish va aloqani his qilishning ajoyib usuli. Darhaqiqat, teri bilan aloqa qilish sizga chaqaloqning sizga tegishli ekanligini his qilishingizga yordam beradi. Agar siz ilgari buni sezmagan bo’lsangiz, siz ham chaqalog’ingizni himoya va parvarish qilishni xohlayotganingizni his qila boshlaysiz. Yangi tug’ilgan chaqaloqlarning reanimatsiya bo’limi (NICU) xodimlari sizga chaqalog’ingizni qanday ko’rsatish kerakligini ko’rsatib berishlari mumkin.
Agar siz chaqalog’ingizni ushlab turolmasangiz ham, siz unga inkubator orqali tegishingiz mumkin. Kichkintoyingiz katta bo’lganida siz chaqalog’ingiz bilan gaplashishni, kitob o’qishni yoki unga qo’shiq aytishni xohlashingiz mumkin. Bularning barchasi bog’lanishga yordam beradi.
Yozuvlarni saqlash va suratga yoki videoga olish bolangiz bilan yana-da yaqinroq aloqada bo’lishingizga yordam beradi. Siz bu vaqtlarni hech qachon unutilmaydi deb o’ylashingiz mumkin, lekin hatto eng kuchli xotiralar ham vaqt o’tishi bilan yo’qoladi.
Erta tug’ilgan chaqalog’ingiz kasalxonadaligida unga yaqinlashish
Ba’zida dadalar kichkintoylar uchun nima qilishlari kerakligini aniq bilmaydilar. Siz hatto o’zingizni «er yoki xotin» kabi his qilishingiz mumkin, lekin «ota» emas.
Erta tug’ilgan chaqalog’ingizning kundalik g’amxo’rligi, iloji boricha, qo’lingizda bo’lishi – o’z mahoratingiz va ishonchingizni mustahkamlashning eng yaxshi usuli. Masalan, siz bolani ovqatlantirish, taglik almashtirish yoki bolani yotqizish bilan shug’ullanishni xohlashingiz mumkin. Yoki siz bolangizni cho’miltirishni o’rganishingiz mumkin.
Ushbu tadbirlar ijobiy munosabatlarning asosi bo’lib xizmat qiladi.
Erta tug’ilgan chaqaloqlar haddan tashqari rag’batlantirilish natijasida stressga tushib qolishlari mumkin. Siz charchoq alomatlarini tana tilida, yurak urishi va kislorod kabi hayotiy belgilarida ko’rishingiz mumkin. Bolaning hamshirasi bilan nima qila olishingiz va chaqalog’ingiz nimaga qodirligini dastlabki kunlarda aniqlab olishingiz lozim.
Va agar chaqalog’ingizni sizning qaramog’ingizdan chetda qolayotganini his qilsangiz, bu haqida kasalxona xodimlariga xabar bering. Siz hamshira, ijtimoiy ishchi, shifokor yoki NICU koordinatori bilan gaplashishingiz mumkin.
Erta tug’ilgan chaqalog’ingiz bilan NICUda vaqt o’tkazish
NICUda qancha ko’p vaqt o’tkazsangiz, bolangizning rivojlanishi uchun shuncha yaxshi bo’ladi. Buning sababi shundaki, bu orqali bolangiz bilan bo’lgan munosabatlaringiz yaxshilana boshlaydi.
Agar siz imkon qadar NICUda bo’lishga harakat qilsangiz, bu sizga nisbatan umr yo’ldoshingiz ishonchining ortishiga sabab boʻladi. Sizning qo’llab -quvvatlashingiz uning farovonligi va ruhiy salomatligini yaxshilashi tabiiy.
Agar siz ishga qaytishingiz kerak bo’lsa, NICUda o’tkazishingiz mumkin bo’lgan har qanday vaqt hali ham chaqalog’ingiz, sizning umr yo’ldoshingiz va sizga yaxshi bo’ladi.
NICUlarning aksariyati oilaga g’amxo’rlik qilishni maqsad qiladi va siz bilan oʻrnatiladigan yaxshi muloqot bu maqsadning tarkibiy qismidir. NICU xodimlari garchi chaqalog’ingizga qarash bilan band bo’lishsa-da, odatda, siz bilan har qanday savol yoki tashvish haqida gaplashishdan xursand bo’lishadi.
Erta tug’ilgandan keyin umr yo’ldoshingiz bilan bo’lgan munosabatlaringiz
Erta tug’ilgan chaqaloq umr yo’ldoshingiz bilan bo’lgan munosabatlaringizga putur yetkazishi mumkin.
Ammo bu tajribani birgalikda boshdan kechirish sizni umr yo’ldoshingizga yaqinlashtirishi ham mumkin. Ko’plab ota-onalar ularning munosabatlari erta tug’ilish tajribasini yengishda katta rol o’ynaydi, deb hisoblaydilar.
Agar sizning umr yo’ldoshingiz birinchi kunlarda NICUga yoki maxsus bolalar bo’limiga bora olmasa, siz umr yo’ldoshingizga hadya qilish uchun chaqalog’ingizning fotosurati yoki qisqa videosini olishingiz mumkin. Kichkintoyingiz ovozini eshitish va ko’rish ayolingizga o’zini yaxshi his qilishiga yordam beradi.
Shuningdek, siz NICUda uni nima kutayotgani haqida aytib ayolingizni birinchi tashrifga tayyorlashga yordam berasiz.
Chaqaloq erta tugʻilganda qo’shimcha majburiyatlarning ortishi
Agar chaqalog’ingiz NICU yoki maxsus bolalar bog’chasida bo’lsa, sizga har doimgidan-da koʻproq masʼuliyat yuklanadi.
Agarda boshqa farzandlaringiz ham bo’lsa, ularning ehtiyojlari qondirishingiz, g’amxo’rlik qilishingiz kerak. Shuningdek, onasi va yangi akasi yoki singlisini ko’rishlari uchun ularni NICU yoki maxsus bolalar bog’chasiga olib borasiz.
Shifoxonaga borish bilan bir qatorda, xarid qilishingizga, uyni tozalashingizga, ishga borishingizga, tashrif buyuruvchilarni kutib olishingizga, boshqa bolalaringizni bogʻcha va maktabga olib borib, olib kelishingizga ham toʻgʻri kelishi mumkin.
Agar ayolingiz chaqalog’ingiz hali ham kasalxonada bo’lgan vaqtida uyga yuborilgan bo’lsa, u chaqaloq uchun ona sutini berish yoki kasalxonada ko’p vaqt o’tkazish bilan band bo’lishi mumkin. Bu shuni anglatadiki, siz uzoq vaqt uy va oilani boshqarishingiz kerak.
Bularning barchasini boshqarishga yordam beradigan bir nechta fikrlar:
- Ikkalangizga qiyinchilik tugʻdirayotgan muammolar haqida umr yo’ldoshingiz bilan ochiq gaplashib oling. Yaxshi muloqot ishlarning muammosiz bitishiga yordam beradi.
- Ayolingiz bilan kim nima qilishi kerakligi to’g’risida kelishib oling – va nima qilish kerakmasligi borasida ham. Masalan, uyni har kuni, yoki kunda ikki-uch marotaba tozalash unchalik ham muhim emas.
- Oila a’zolaringiz va do’stlaringizdan boshqa bolalaringizga qarashda yordam so’rang.
- Uy vazifalariga vaqtni tejash usullarini ko’rib chiqing. Masalan, oziq-ovqat mahsulotlarini onlayn xarid qilish va ularni yetkazib berish kabi.
- Ish joyingizda qo’shimcha dam olishga ruxsat beradigan ta’til tartibi bor yoki yo’qligini ko’rib chiqing.
- Agar kimdir sizga ovqat tayyorlamoqchi, oʻrningizga xarid qilib kelmoqchi, bolalaringizni bogʻcha va maktabdan olib kelmoqchi boʻlsa, minnatdorchilik bilan qabul qiling.
Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.
Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi