Covid-19 va homiladorlik

Asosiy jihatlar

• Covid19 ning homilador ayollar uchun bir nechta xavflari bor.
• Homilador bo’lsangiz, vaksina qabul qiling, gigiyenaga rioya qiling va boshqa himoya usullaridan foydalaning.
• Koronavirusga chalingan bo’lsangiz yoki uning alomatlarini sezsangiz, Covid19 testini sinab ko’ring.
• Sog’liqni saqlash va shunga o’xshash ishonch markazlaridan ma’lumot olib turing.

Covid19 va homiladorlar haqida

Homilador ayollar koronavirusga chalingan bo’lishsa, kasallik alomatlari hammada har xil kuzatilishi mumkin. Ba’zi ayollar bu kasallikni, umuman olganda, hech narsa sezmagan holda o’tkazishadi. Koronavirus bilan og’rigan ko’p ayollar yengil va o’rta darajadagi simptomlarni boshidan o’tkazishadi.

Lekin ba’zi homilador ayollar o’zlari hamda homilasini xavf ostiga qo’yadigan asoratlarni ham boshlaridan o’tkazishlari mumkin.

• Koronavirusga chalingan homilador bo’lgan va bo’lmagan ayollarni taqqoslashganda, ularning kuchli davolanishi kerakligi isbotlandi.
• Koronavirusga chalingan ayol sog’lom ayolga qaraganda, farzandini erta dunyoga keltirishi aniqlandi.

Homiladorlik vaqtida koronavirusga chalinish xavfini kamaytirish

Agar homilador bo’lsangiz, Covid19 ga qarshi himoya usullaridan foydalanishingiz juda muhimdir.

Kasalikka chalinish xavfini kamaytirishda eng samarali usul bu vaksina olishdir. Vaksinatsiya homiladorlikning har qanday bosqichida tavsiya etiladi.

Shaxsiy gigiyena ham sizni Covid19 dan himoya qilishi mumkin:

• qo’llaringizni sovun bilan muntazam va e’tibor bilan kamida 20 sekund davomida yuving. agar sovun bo’lmasa, antiseptik vositadan foydalanishingiz mumkin.
• jamoat joylaridan chiqqach, ovqatlanishdan oldin, kasallanganlar bilan muloqotdan so’ng, yo’talish, akshirish hamda, burundan suv kelishi kabi hodisalardan keyin qo’llaringizni yuving.
• yo’talganda, aksirganda burningiz va og’zingizni maxsus vosita bilan yoping, yoki bunda tirsagingiz qo’l keladi. Bu vositalardan bir marta foydalangach, chiqitga tashlab yuboring.
• ko’z/ og’iz/ burningizga teginishdan o’zingizni tiying.

Boshqa himoya usullari quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• Imkon qadar, aksirgan yoki yo’talgan insonlardan  kamida 1.5-2 metr masofa saqlang. Koronavirusga chalinganlar bilan yaqin munosabatda bo’lmang.
• Hudud sog’liqni saqlash markazlari tavsiya va talab qilgan yuz niqoblaridan foydalaning.
• Agar ishingizda COVID-19 bilan kasallanish xavfi yuqori bo’lsa, xavfsizroq vazifalarga qayta tayinlashlarini so’rang.
• Eshik tutqichlari kabi uyingiz ichidagi qo’l tegishi mumkin bo’lgan yuzalarni yuvish vositalari yoki suv bilan  tez-tez tozalab turing.
• Chekishni to’xtating, sigaret tutunidan uzoq bo’ling, agar sherigingiz chekayotgan bo’lsa, zudlik bilan u yerni tark eting.
• Chet el sayohatlariga qiziqish bildirmang.

Covid19 simptomlari

Covid19 ning  odatdagi simptomlari quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• shamollash, burundan suv kelishi, akshirish, tomoq og’rig’i, yo’tal, bosh  va muskul og’riqlarini kabi simptomlar;
• isitma chiqishi;
• nafas olishda qiyinchilik;
• toliqish;
• ta’sirchanlik;
• ishtahaning yo’qolishi;
• hid va tam bilish sezgilarining o’zgarishi yoki yo’qolib borishi;

Simptomlar 2-5 kun davom etishi mumkin. Toliqish kabi simptomlardan sog’ayish kasallikning qanchalik og’ir bo’lishiga qarab bir necha hafta vaqt oladi.

Kasallikning yashirin davri bir kundan o’n to’rt kungacha davom etishi mumkin. Bu shuni anglatadiki, garchi simptomlar oldindan ko’rinmagan bo’lsa-da, 14 kun ichida virus odam organizmini zararlay oladi.

Homiladorlikda Covid19 alomatlarini sezsangiz nima qilish mumkin?

Agar siz yuqoridagi alomatlarini sezgan bo’lsangiz, Covid19 testidan o’ting. Mamlakatda qancha Covid19ga chalinganlar borligini tekshirish uchun sog’liqni saqlash hududiy yoki davlat markazlarining vebsaytlarini tekshiring. Testdan so’ng uyga qaytib keling va test natijasi chiqmaguncha uyda qoling. Sog’liqni saqlash markazi bergan ko’rsatmalarga amal qiling.

Homilador ayollar uchun Covid19 dan davolanish va uni nazorat ostiga olish

Hozirgi kunda Covid19 dan butkul xalos bo’lish uchun maxsus davolanish usullari yo’q. Homilador bo’lsangiz, va sizga Covid19 tashxisi qo’yilgan bo’lsa, akusher va doyangizni bundan xabardor qilib qo’ying. Ular kasallikni qanday nazorat qilish borasida kerakli tavsiya berishadi. Va bunga dam olish, paratsetamol hamda ko’proq suyuqlik qabul qilishlarni misol keltirish mumkin.

O’zingizni yaxshi his qilmasangiz, sizga shoshilinch tibbiy yordam kerak va hududiy tez yordam agentligiga murojaat qiling. Ularga kasallik simptomlari va tashxisi haqida ayting va tavsiyalariga rioya qiling.

Sizga sog’liqni saqlash hududiy yoki davlat markazlari ham infeksiyadan qanday himolanish mumkinligini aytishadi. Bu 10-14 Kun davomida mehmon kutishlarsiz qat’iy uyda qolish kabi talablarni qamrab oladi. Boshqa oila a’zolaringiz ham nima qilishlari mumkinligi borasida maslahat olishlari mumkin.

Homilador ayollar uchun Covid19 va tug’ruq

Agar sizda Covid19 tashxisi qo’yilgan hamda tug’ruq vaqti yaqinlashib qolgan bo’lsa, rejalaringizni amalga oshirishda davom eting. Masalan, siz vaginal tug’ruqni rejangizga kiritgan bo’lsangiz, rejangiz bo’yicha ish tuting.

Bolaning ona bag’rida bo’lishi unga ruhlanish beradi. Tug’ruqdan keyin sizdan yangi tug’ilgan chaqalog’ingizga kasallik yuqish xavfi bor. Oldini olish uchun sog’liqni saqlash markazining professional xodimlari bolangizga yaqindan g’amxo’rlik ko’rsatishadi.

Shuningdek, ular yangi tug’ilgan chaqalog’ingizni kasalikka chalinish xavfini oldini olishda, sizga to’g’ri maslahatlar bera olishadi. Bunga misol qilib, farzandingizni qo’lingizga olgach, e’tibor bilan qo’l yuvish va shaxsiy gigiyena asosida ish tutish kabilarni keltirishimiz mumkin. Shuningdek , mehmondorchilikni cheklash va har doim niqobda bo’lishga harakat qiling.

Yangi tug’ilgan chaqalog’ingizni ona suti iste’mol qilishini ta’minlang. Hozircha ona suti orqali virus o’tadi degan dalil yo’q. Covid19 va ona suti bilan oziqlantirish o’rtasidagi katta xavf bu onaning bolasiga juda yaqin munosabatda bo’lishidir. Oziqlantirishni boshlaganingizda, professional shifokorlar xavfni qanday nazorat qilish kerakligini o’rgatishadi. Shaxsiy gigiyena va niqob taqish shular jumlasidandir.

Grippga qarshi emlanish va Covid19

Barcha homilador ayollar grippga qarshi emlanishi lozim. Bu emlanish sizni Covid19 dan himoya qilmasligi mumkin. Ammo ona va bolaga jiddiy xavf tug’diruvchi shamollash kasaligiga qarshi kurashadi.

Agar siz emlangan bo’lsangiz, shifokorlarga  shamollash kasaligini nazorat qilishda yordam berishingiz mumkin.