Asosiy fikrlar
- 9-10 oylik chaqaloq rivojlanishida organizmda juda koʻp jarayon kechadi.
- Chaqalogʻingiz gʻuldirash kabi koʻp his-tuyg’ularni namoyon qiladi, shu bilan birgalikda oʻynaydi, harakatlanadi ham.
- Gapirish, tinglash, qoʻshiq aytish, oʻqish, birga oʻynash va chaqalogʻingizni harakatga undash orqali chaqaloq rivojlanishiga yordam berishingiz mumkin.
- Agar siz chaqaloq rivojlanishidan xavotirda boʻlsangiz yoki sizga yordam kerak boʻlsa, shifokoringiz yoki oilaviy sogʻliqni saqlash hamshirasi bilan gaplashing.
9-10 oylik chaqaloqlarda rivojlanish
Gʻuldirash, gʻuldirash, gʻuldirash va yana gʻuldirash – chaqalogʻingiz o’zining birinchi ma’noli so’zlarini aytishga yaqinlashganda, siz buni ko’p eshitasiz. U hatto «dada» yoki «ona» deb aytishi va bu so’zlar nimani anglatishini bilishi mumkin. Agar u erta gapiradigan bo’lsa, u allaqachon bir, ikkitad so’z ishlatayotgan bo’lishi mumkin.
Agar chaqalog’ingiz hali gapirmayotgan bo’lsa, tashvishlanmang – u siz bilan muloqot qilish uchun hali ham tana tilidan foydalanadi, e’tiboringizni jalb qilish uchun shovqin qiladi va nima istayotganini sizga bildiradi.
“Yo‘q” desangiz yoki xayrlashsangiz, chaqalog‘ingiz ham tushunadi. Va u o’z ismini yoki eshik qo’ng’irog’i kabi boshqa tovushni eshitganida qaraydi. Siz ularga nom berganingizda u tanish narsalarni qidirib topishi va hatto «Bu yerga keling» deb ishora bilan javob berishi mumkin.
So’nggi bir necha oy ichida chaqalog’ingiz ehtiyotkorlik va qo’rquv kabi his-tuyg’ularni namoyon qilishni o’rganadi. Agar u begonalar bilan birga bo’lsa yoki sizdan ajralganidan xavotirda bo’lsa, bu his-tuyg’ularni ko’rishingiz mumkin.
Chaqalog’ingiz shu davrida ham peekaboo(yuzni ikkala kaft bilan yashirib, so’ngra birdan xalq tilida “aji quqqu” deb ochib bolani o’ynatish)ni va narsalarni bir-biriga urishni, kitobdagi rasmlarni ko’rishni va yashirin o’yinchoqlarni topishni yoqtiradi.
Taxminan bu yoshda chaqalog’ingiz emaklay oladi, qo’lingizni yoki mebelingizni ushlab biror narsaga tayanib o’rnidan turishi mumkin. U sizning qo’lingizdan yoki biron bir mebeldan ushlab yurishi mumkin va hatto o’zi ham yuradi.
Bu yoshda chaqalog’ingiz ham:
- juda oddiy harakatlarga taqlid qiladi.Masalan, “Xayr-xayr» qilib qo’l siltash;
- ko’rsatkich barmog’i bilan narsalarga teginish;
- bosh barmog’i va ko’rsatkich barmog’idan foydalanib narsalarni olish;
- shishani ushlab turish yoki uning uchun ushlab turgan kosadan ichish;
- ovqatlanayotganda qoshiqni o’zi ushlab turishga harakat qilish kabi harakatlar qilishi mumkin;
9-10 oylik chaqaloq rivojlanishida gʻamxoʻrlik
Bu yoshda chaqalog’ingizning rivojlanishiga yordam berish uchun bir nechta oddiy narsalarni qilishingiz mumkin:
- Farzandingiz bilan gaplashing: chaqalog’ingiz suhbatga qiziqadi, shuning uchun kundalik narsalar haqida gapirish unga so’zlar nimani anglatishini tushunishga yordam beradi. Qanchalik ko’p gapirsa, shuncha yaxshi!
- Kichkintoyingizning gaplarini tinglang va unga javob bering: bu uning tili, muloqot va savodxonlik ko’nikmalarini rivojlantiradi va o’zini «eshitilgan», sevilgan va qadrli his qiladi. Iliq va mehrli tarzda gapirish yoki ovoz chiqarib javob berish muhimdir. Farzandingiz sizning ovozingizni yuqoriga va pastga ko’tarilishini eshitishni va u bilan gaplashayotganda yuz ifodalaringizni kuzatishni yaxshi ko’radi.
- Birga oʻynang: qoʻshiqlar kuylang, pikabu oʻynang, qoʻngʻiroq chaling, oʻyinchoqlarni yashiring va kulgili tovushlar yoki hayvonlarning shovqinlarini birga chiqaring.
- Birgalikda o’ynash, shuningdek, chaqalog’ingizga sevilgan va xavfsiz his qilishiga yordam beradi.
- Birgalikda o’qing: o’qish, kitoblardagi rasmlar haqida suhbatlashish va ertaklar aytib berish chaqaloqning tasavvurini rivojlantiradi. Bu mashg‘ulotlar ham unga tilni tushunishga ham yoshi ulg‘aygan sari o‘qishni o‘rganishga yordam beradi.
- Harakatlanishni rag‘batlantiring: harakat va izlanish chaqalog‘ingizga tik turish va yurish kabi murakkabroq harakatlar uchun mushaklar kuchini oshirishga yordam beradi. Agar chaqalog’ingiz emaklayotgan bo’lsa, siz yerga tushib, u bilan emaklab o’ynashingiz mumkin.
10 oylik bolani tarbiyalash
Ota-ona sifatida siz doimo o’rganib borasiz. O’zingiz bilgan narsangizga ishonchingiz komil bo’ladi. Bundan tashqari, biror narsani bilmasligingizni tan olish, savollar berish yoki yordam olish foydalidir. .
Agar siz chaqaloqqa qarashga e’tibor qaratib, o’zingizga qarashni unutishingiz yoki vaqtingiz qolmasligi mumkin. Lekin o’zingiz e’tibor berishingiz jismonan, aqlan va hissiy jihatdan bolangiz o’sishi va taraqqiy etishiga yordam beradi.
Ba’zan o’zingizni asabiylashgan yoki haddan tashqari toliqqan his qilishingiz mumkin. Bunday paytlarda oʻzingizni xotirjam his qilguningizcha biroz vaqt boshqa birovdan uni bir muddat ushlab turishini so’rashingiz va chuqur nafas olish uchun boshqa xonaga borishingiz yoki oila a’zolaringiz yoki do’stingizga qo’ng’iroq qilishingiz.
Hech qachon chaqaloqni silkitmang. Bu miya ichidagi qon ketishiga va miyaning doimiy shikastlanishiga olib kelishi mumkin.
Bolaning rivojlanishidan qachon tashvishlanish kerak
Agar sizda biron bir xavotir bo‘lsa yoki 10 oylik bolangizda quyidagi muammolardan birortasi borligini sezsangiz, shifokoringizga murojaat qiling.
Koʻrish, eshitish va muloqot qilish
Farzandingiz:
- u siz bilan ko‘z bilan aloqa qilmayapti, harakatlanuvchi narsalarni ko‘zlari bilan kuzatmayapti yoki ko‘zi ko‘pincha ichkariga yoki tashqariga qaraydi;
- g’o’ldiramaydi;
- boshini tovushlar yoki ovozlar tomon burmayapti;
- ovozingizga, tabassumingizga va boshqa yuz ifodalariga javob bermaydi.
Xulq-atvor
Farzandingiz tabassum qilmaydi yoki xursand yoki xafa ekanligini ko’rsatmaydi.
Harakat
Farzandingiz:
- o’zi o’tira olmaydi
- bir qo’lini boshqasiga qaraganda ko’proq ishlatadi.
Agar chaqalog’ingiz ilgari ega bo’lgan ko’nikmalarini yo’qotganini sezsangiz, bola salomatligi bo’yicha mutaxassisga murojaat qilishingiz kerak.
Agar siz yoki juftingizda ayollarda tug‘ruqdan keyingi depressiya yoki erkaklarda tug‘ruqdan keyingi depressiya belgilarini sezilsa,shifokorga murojaat qilishingiz kerak. Postnatal(tug’ruqdan keying) depressiyaning alomatlariga g’amginlik va hech qanday sababsiz yig’lash, asabiylashish, o’zini tutishda qiyinchilik va juda tashvishli his qilish kiradi.
Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.
Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi