10-11 oylik chaqaloq rivojlanishi

Asosiy fikrlar

• 10-11 oylik chaqaloqning rivojlanishi jarayonidagi o’zgarishlar.
• Chaqalog’ingiz g’o’ldirayotganda siz birinchi so’zni eshitishingiz mumkin. Chaqaloq sayr qilishi, yashirin narsalarni topishi, narsalarni yigʻishi va boshqa hakatlarni qilishi mumkin.
• Gapirish va tinglash, qo’shiq aytish, o’qish, birga o’ynash va chaqalog’ingizni harakatga undash orqali chaqaloq rivojlanishiga yordam berishingiz mumkin.
• Agar siz chaqaloq rivojlanishidan xavotirda boʻlsangiz yoki sizga yordam kerak bo’lsa, shifokoringiz yoki bolangiz va oilaviy sogʻliqni saqlash hamshirasi bilan gaplashing.

10-11 oylik chaqaloqning rivojlanishi

Farzandingiz suhbatlarga juda qiziqadi. Bu yoshda chaqaloqning birinchi soʻzini tez-tez eshitasiz. Kichkintoy hali ham g’o’ldiraydi, lekin ular ma’nosini biladigan bir yoki ikkita so’zni, ayniqsa «dada» yoki «ona»ni aytishlari mumkin.

Agar chaqalog’ingiz hali gapirmayotgan boʻlsa, tashvishlanmang, ular siz bilan qoʻl silkitish va ishora qilish kabi tana tilidan foydalanib muloqot qilishadi. Farzandingiz ham “yo‘q” degan so‘zni eshitib, qilayotgan ishini to‘xtatadi.

Siz chaqalogʻingiz bilan qoʻshiq kuylaganingizda, u ham qoʻshilishlari mumkin. Bundan tashqari farzandingiz kitoblardagi rasmlarni tomosha qilishni va siz bilan birga oʻqishni ham yaxshi ko’radi.

Soʻnggi bir necha oy ichida chaqalogʻingiz ehtiyotkorlik va qoʻrquv kabi his-tuyg’ularni namoyon qilishni o’rgandi. Ammo endi ular notanish odamlarning yonida oʻzlarini qulayroq his qila boshlaydilar va avvalgiga qaraganda kamroq notanishlarga nisbatan tashvish belgilarini koʻrsatishlari mumkin. Farzandingiz ham oʻz ehtiyojlarini koʻproq biladi va sizga nima istayotganini aytishi mumkin.

Farzandingiz doimo oʻrganish bilan band bo’ladi. Ular yashirin narsalarni topishni yaxshi ko’radilar. Ularga narsalar qanday ishlashini koʻrsatganingizda ham yoqadi. Masalan, idishga qopqoqni qanday qoʻyish kerak. Chaqaloq narsalarga qoʻllarini uzatadi va ularni ushlaydi, foydalanadi va hatto tashlaydi.

Farzandingiz turishi uchun yordam kerak bo‘lishi mumkin, biroq u bir necha soniya o‘z-o‘zidan turishga harakat qilishi mumkin. Chaqaloqlar mebelni ushlab tursa yoki qoʻlingizni ushlab tursa, yurishi qulayroq bo’ladi. Ammo ba’zida chaqalogʻingiz yordamingizsiz mustaqil ravishda yurishni xohlaydi.

Bu yoshda chaqalogʻingiz ham:

• musiqaga oʻynashi
• oddiy tovushlarga taqlid qilishi
• kiyinayotganda koʻproq o’zi harakat qilishi
• bosh va koʻrsatkich barmogʻi yordamida narsalarni osongina olish mumkin.

10-11 oylik chaqaloq rivojlanishida g’amxo’rlik

Bu yoshda chaqalogʻingizning rivojlanishiga yordam berish uchun bir nechta oddiy narsalarni qilishingiz mumkin:

• Farzandingiz bilan gaplashing: chaqalog’ingiz suhbatga qiziqadi, shuning uchun kundalik narsalar haqida gapirish unga soʻzlar nimani anglatishini tushunishga yordam beradi. Qanchalik koʻp gapirsa, shuncha yaxshi.
• Kichkintoyingizning gaplarini tinglang va unga javob bering: bu uning tili, muloqot va savodxonlik koʻnikmalarini rivojlantiradi va o’zini «eshitilgan», sevilgan va qadrli his qiladi. Iliq va mehrli tarzda gapirish yoki ovoz chiqarib javob berish muhimdir. Farzandingiz sizning ovozingizni yuqoriga va pastga koʻtarilishini eshitishni va u bilan gaplashayotganda yuz ifodalaringizni kuzatishni yaxshi ko’radi.
• Farzandingiz bilan birga oʻqing: birgalikda oʻqish, ertaklar aytib berish, qoʻshiqlar kuylash va bolalar she’rlarini oʻqish orqali chaqalogʻingizning nutqi va tasavvurini ragʻbatlantirishingiz mumkin.
• Birga oʻynang: qoʻshiqlar kuylang, pikabu oʻynang, qoʻngʻiroq chaling, oʻyinchoqlarni yashiring va kulgili tovushlar yoki hayvonlarning shovqinlarini birga chiqaring. Birgalikda o’ynash, shuningdek, chaqalog’ingizga sevilgan va xavfsiz his qilishiga yordam beradi.
• Harakatlanishni rag‘batlantiring: harakat va izlanish chaqalog‘ingizga tik turish va yurish kabi murakkabroq harakatlar uchun mushaklar kuchini oshirishga yordam beradi. Agar chaqalog’ingiz emaklayotgan boʻlsa, siz yerga tushib, u bilan emaklab oʻynashingiz mumkin.
• Farzandingiz bemalol harakatlanishi uchun uyingizni xavfsiz qilib tayyorlang.

11 oylik bolani tarbiyalash

Ota-ona sifatida siz doimo oʻrganib borasiz. Oʻzingiz bilgan narsangizga ishonchingiz komil bo’ladi. Bundan tashqari, biror narsani bilmasligingizni tan olish, savollar berish yoki yordam olish foydalidir. .

Agar siz chaqaloqqa qarashga e’tibor qaratib, o’zingizga qarashni unutishingiz yoki vaqtingiz qolmasligi mumkin. Lekin o’zingiz e’tibor berishingiz jismonan, aqlan va hissiy jihatdan bolangiz o’sishi va taraqqiy etishiga yordam beradi.

Ba’zan o’zingizni asabiylashgan yoki haddan tashqari toliqqan his qilishingiz mumkin. Bunday paytlarda oʻzingizni xotirjam his qilguningizcha biroz vaqt boshqa birovdan uni bir muddat ushlab turishini so’rashingiz va chuqur nafas olish uchun boshqa xonaga borishingiz yoki oila a’zolaringiz yoki do’stingizga qo’ng’iroq qilishingiz.

Hech qachon chaqaloqni silkitmang. Bu miya ichidagi qon ketishiga va miyaning doimiy shikastlanishiga olib kelishi mumkin.

Bolaning rivojlanishidan qachon tashvishlanish kerak

Agar sizda biron bir xavotir bo‘lsa yoki 11 oylik bolangizda quyidagi muammolardan birortasi borligini sezsangiz, shifokoringizga murojaat qiling.

Ko’rish, eshitish va muloqot qilish

Farzandingiz:

• u siz bilan ko‘z bilan aloqa qilmayapti, harakatlanuvchi narsalarni ko‘zlari bilan kuzatmayapti yoki ko‘zi ko‘pincha ichkariga yoki tashqariga qaraydi;
• g’o’ldiramaydi;
• boshini tovushlar yoki ovozlar tomon burmayapti;

Xulq-atvor

Farzandingiz tabassum qilmaydi yoki xursand yoki xafa ekanligini ko’rsatmaydi.

Harakat

Farzandingiz:

• o’zi o’tira olmaydi
• bir qo’lini boshqasiga qaraganda ko’proq ishlatadi.

Agar chaqalog’ingiz ilgari ega bo’lgan ko’nikmalarini yo’qotganini sezsangiz, bola salomatligi bo’yicha mutaxassisga murojaat qilishingiz kerak.

Agar siz yoki juftingizda ayollarda tug‘ruqdan keyingi depressiya yoki erkaklarda tug‘ruqdan keyingi depressiya belgilarini sezilsa, shifokorga murojaat qilishingiz kerak. Postnatal(tug’ruqdan keying)  depressiyaning alomatlariga g’amginlik va hech qanday sababsiz yig’lash, asabiylashish, o’zini tutishda qiyinchilik va juda tashvishli his qilish kiradi.