Maktab yoshidagi farzandda ijodiy rivojlanish: gʻoyalar va faoliyat

Asosiy fikrlar

• Vizual va raqamli san’at, drama, musiqa, raqs va yozuv bularning barchasi ijodiy oʻrganish va rivojlanishni ragʻbatlantiradi. 

• Farzandingizga oʻynash uchun vaqt va joy berish orqali ijodiy faoliyatni ragʻbatlantiring. Uni ham oʻz san’atini baham koʻrishga undang! 

• Qayta ishlangan va hunarmandchilik materiallari, badiiy buyumlar va rekvizitlar aralashmasi ijodiy oʻyinni uygʻotadi. 

Maktab yoshidagi bolangizni ijodiy oʻyinlarga undash

Farzandingiz uchun narsalarni yaratish jarayonidan zavqlanish va oʻylash juda muhimdir. Farzandingizni oʻzingiz va oilangiz bilan sanʼat asarlari va ijodiy faoliyatlarini baham koʻrishga undash orqali bunga yordam berishingiz mumkin.

Farzandingiz biror narsa yaratayotganda, u oʻz asarlarini tugatganini his qilmaguncha, tajriba oʻtkazishda va oʻzgartirishda davom etsa yaxshi boʻladi. Farzandingiz nima qilayotganiga qiziqish koʻrsatish va kerak boʻlganda unga yordam berish orqali buni ragʻbatlantirishingiz mumkin.

Farzandingiz biror sanʼat namunasi oʻzi oʻylab topsa, uning harakatini koʻp tavsiflovchi maqtovlar bilan ragʻbatlantiring. Masalan, «Menga qoʻshiqingizdagi qofiyali soʻzlar juda yoqadi». Bu farzandingizning ishonchi uchun juda yaxshidir.

Farzandingizga oʻynash uchun boʻsh vaqt berish orqali ham ijodiy faollikni ragʻbatlantirishingiz mumkin. Hatto zerikish bolalarni ijodiy fikrlashga undashi mumkin.

 Ijodiy faoliyat: san’at va hunarmandchilik 

Siz va bolangizda harakatni boshlash uchun ba’zi maslahatlar:

• Kubli uylarni qurish uchun katta karton qutilardan foydalaning. Farzandingiz tuzilishi va bezakni oʻylab topsin.

• Farzandingizga xayoliy joy sifatida bezash yoki chizish uchun katta qogʻoz yoki kartonni bering. Masalan, farzandingiz koinot sahnasini chizishi va keyin sayyoralar orasida mashina haydashi mumkin.

• Teksturali boʻyoq bilan oʻynang. Boʻyash uchun qum, zar kabilar qoʻshing ,undan qutilarni bezash yoki rasm chizish uchun foydalaning.

• Limon sharbati va suv aralashmasidan koʻrinmas siyoh tayyorlang. Farzandingiz siyoh bilan maxfiy xabar yozishi mumkin. U quruq boʻlsa, u qogʻozni yorugʻlikgacha ushlab turishi va xabarning yana paydo boʻlishini koʻrishi mumkin.

• Qutilar kabi qayta ishlanadigan materiallardan, folga kabi oshxona materiallaridan, quvurlarni tozalash vositalari kabi hunarmandchilik buyumlaridan robotlar yarating.
• Loyihalash, rasm chizish yoki loy yasashni raqamli media bilan birlashtiring. Masalan, loydan model yasang va modelni suratga oling. Farzandingiz ushbu fotosuratlardan ilova yordamida hikoya yaratish uchun foydalanishi mumkin.

 Ijodiy faoliyat: raqamli media 

• Farzandingiz uyda bajarishi mumkin bolgan ba’zi mashgʻulotlar.

• Ilova yoki dastur yordamida suratga oling va hikoya yoki foto albom yarating.

• Video yarating. Farzandingiz ssenariy yozishi va kostyumlar yasashi, keyin esa smartfon yoki kamera yordamida oʻzini videoga olishi mumkin. U dasturiy ta’minot yoki ilovalar yordamida maxsus effektlarni tahrirlashi va qoʻshishi mumkin.

• Farzandingizga turli xil asboblar tovushlaridan foydalanib qoʻshiqlar, ritmlar yaratish imkonini beruvchi musiqa ilovalari bilan oʻynang. Farzandingizga hikoyalar yozishi yoki sevimli mavzulari, faoliyati haqida fikr almashishi mumkin boʻlgan blog yaratishga yordam bering.
•  Dasturiy ta’minot dasturlari yoki ilovalari yordamida raqamli san’at asarini yarating.

 Ijodiy faoliyat: drama 

Farzandingiz ushbu mashgʻulotlarni oʻzi bajarishi va undan siz ham birgalikda bahramand boʻlishingiz mumkin:

•  O’zgacha kiyimlar tasavvurni ancha tez uygʻotadi. Siz eski kiyimlardan foydalanishingiz yoki doʻkonlardan oddiy rekvizit sotib olishingiz lozim. Farzandingiz sportchi, qoʻshiqchi, raqqosa, olim, oʻqituvchi, veterinar va boshqalar sifatida kiyinishni yoqtirishi mumkin.
•  Kundalik hayotiy voqealari, filmlar, telekoʻrsatuvlar yoki bolangizning tasavvuridagi hikoyalarni ijro etish uchun qoʻshiq va harakatlardan foydalaning.
•  Qoʻgʻirchoqlar bilan oʻynang. Siz qoʻgʻirchoqlar sotib olishingiz yoki bolangizga oddiy qoʻgʻirchoqlar yasashni oʻrgatishingiz mumkin.
•  Navbat bilan yangi, uydirma hikoyani aytib bering. Siz kundalik hayotdagi oddiy vaziyatdan boshlashingiz mumkin va keyin nima boʻlishini navbat bilan aytishingiz mumkin. Oʻyin qanchalik uzoq davom etsa, hikoya shunchalik hayoliy va aql bovar qilmaydigan boʻlishi mumkin.

Ijodiy faoliyat: musiqa, raqs va harakat 

Ba’zi bolalar musiqa va raqsga boshqa narsalarga qaraganda koʻproq qiziqishadi, shuning uchun siz bolangizni ushbu ijodiy faoliyatdan zavqlanishga oʻrgata olmaysiz. Lekin musiqa va raqsga ijobiy munosabatda boʻlishingiz mumkin.

Farzandingiz bilan bajarishingiz mumkin bo’lgan qiziqarli musiqiy mashg’ulotlar:

•  Agar siz allaqachon musiqiy asboblarga ega boʻlsangiz yoki oʻynasangiz, bolangiz bilan musiqa chalish juda yaxshi. Farzandingizga asboblarni ushlab, ularda tovush chiqarishga harakat qiling.
•  Turli tovushlar, templar va ritmlarda cholgʻu asboblarini chaling va bolangizni oʻzingiz oʻynagan usuldan nusxa olishga undash.
•  Farzandingizni sevimli qoʻshigʻini kuylashga taklif qiling va u nima xirgoyi qilayotganini taxmin qilishga harakat qiling. Siz ham joʻr boʻlishingiz mumkin.
•  Qoʻshiq kuylash bilan tana perkussiyasidan foydalaning. Siz va farzandingiz yelka, tizza yoki tirsagingizga qoʻshiq ritmiga mos qimirlatishi kerak.

Farzandingizga yoqishi mumkin boʻlgan qiziqarli raqs va harakat gʻoyalari:

• Turli ritm va musiqa ostida raqsga tushing.

• Turli harakatlarni birlashtiring. Masalan, bir oyogʻingizda muvozanatni saqlang va qoʻllaringizni silkiting yoki tez, keyin sekin aylantiring.

• Raqs ketma-ketligini tuzing. Farzandingiz ham ularni sizga oʻrgatishi mumkin.

• Tuygʻularni koʻrsatish uchun butun vujudingizdan foydalaning, masalan, qaygʻu, baxt, ajablanish, gʻazab, jumboq, zerikish va hokazo.

Ijodiy faoliyat: ijodiy matnlar yozish 

Yozish bolangiz uchun his-tuygʻularini ifodalash va gʻoyalarni oʻrganish uchun ajoyib usuldir. Maktab yoshidagi bolangizni ijodiy yozishga undashning ba’zi usullari:

•  Yangi soʻzlarni, shuningdek, soʻzlarning ma’nolarini tuzing.
•  Oʻzingiz yangi qoʻshiqlar uchun soʻzlar yoki qofiyalar yarating.
•  Hazillar va topishmoqlar tuzing. Farzandingiz ularni kundalikda saqlab qoʻyishi yoki blogda baham koʻrishi mumkin.
•  U bilgan qahramonlardan foydalanib, hikoya yozing. Misol uchun, farzandingiz oʻzi tomosha qilayotgan telekoʻrsatuv yoki original oʻyin uchun hikoya yozishi mumkin.
•  Hikoya kitobini yarating. Farzandingiz hikoyani oʻzi oʻylab topishi va kitobda tasvirlashi mumkin. Yangi oʻyin yarating. Farzandingiz orqa hikoya va qoidalarni yozishi mumkin.