Asosiy fikrlar
- Maktab yoshidagi bolalar barcha beshta sogʻlom oziq-ovqat guruhidagi oziq-ovqatlarni iste’mol qilishlari kerak – sabzavotlar, mevalar, donli ovqatlar, sut mahsulotlari va oqsillar.
- Sogʻlom ovqatlar oʻsish, rivojlanish va oʻrganish uchun muhim boʻlgan ozuqa moddalariga ega.
- Tuzli, yogʻli , shakarli ovqatlar, kam quvvatli ovqatlar , kofein yoki koʻp shakar boʻlgan ichimliklardan bolalarni cheklang.
Bolalar uchun sogʻlom ovqat nima?
Maktab yoshidagi bolalar uchun sogʻlom oziq-ovqat beshta oziq-ovqat guruhidagi turli xil yangi ovqatlarni oʻz ichiga oladi:
- sabzavotlar
- meva
- donli ovqatlar
- kam yogʻli sut mahsulotlari
- oqsillar
Har bir oziq-ovqat guruhida turli oziq moddalar mavjud boʻlib, ular farzandingizning tanasi o‘sishi va to‘g‘ri ishlashi uchun zarurdir. Shuning uchun biz barcha beshta oziq-ovqat guruhidan turli xil ovqatlarni iste’mol qilishimiz kerak.
Meva va sabzavotlar
Meva va sabzavotlar bolangizga energiya, vitaminlar, antioksidantlar beradi. Ushbu oziq moddalar bolangizni keyingi hayotdagi kasalliklardan, jumladan yurak xastaliklari, insult va ba’zi saraton kasalliklaridan himoya qilishga yordam beradi.
Farzandingizga meva – sabzavotlarni har bir taom va gazaklar uchun tanlashga undang. Bunga yangi va pishirilgan turli xil rang, tuzilish va ta’mdagi meva va sabzavotlar kiradi.
Kir yoki kimyoviy moddalarni olib tashlash uchun mevalarni yuving va qutulish mumkin bo’lgan terini qoldiring, chunki terida ozuqa moddalari ham mavjud.
Donli-dukkakli ovqatlar
- Donli mahsulotlarga non, makaron, nonushta donlari, kuskus, guruch, makkajoʻxori, polenta, joʻxori va arpa kiradi. Bu ovqatlar bolalarga oʻsishi, rivojlanishi va oʻrganishi uchun zarur energiya beradi.
- Toʻliq donli makaron va non kabi past glisemik indeksli donli ovqatlar bolangizga uzoq vaqt energiya beradi va koʻproq vaqt oʻzini toʻq his qiladi.
Kam yogʻli sutli ovqatlar
Asosiy sut mahsulotlari – sut, pishloq va yogurt. Bu ovqatlar oqsil va kalsiyning yaxshi manbalaridir. Farzandingizga har kuni turli xil sut mahsulotlarini taklif qilishga harakat qiling – masalan, sutli ichimliklar, pishloq boʻlaklari yoki bir piyola yogurt.
Ikki yoshdan oshgan bolalar kam yogʻli sut mahsulotlarini iste’mol qilishlari mumkin.
Farzandingizga sut mahsulotlarining muqobilini berishni oʻylayotgan boʻlsangiz, pediatringiz yoki bolalar va oila salomatligi hamshirasi bilan gaplashgan ma’qul.
Protein
Proteinga boy oziq-ovqatlarga yogʻsiz goʻsht, baliq, tovuq, tuxum, loviya, yasmiq, no’xat va yong’oq kiradi. Bu ovqatlar bolaning oʻsishi va mushaklarining rivojlanishi uchun muhimdir.
Bu ovqatlar tarkibida temir, rux, vitamin B12 va omega-3 yogʻ kislotalari kabi boshqa foydali vitaminlar va minerallar ham mavjud. Qizil go’sht va yog’li baliqlardan olingan temir va omega-3 yogʻ kislotalari bolangizning miya rivojlanishi va oʻrganishi uchun ayniqsa muhimdir.
Sogʻlom ichimliklar: suv
Suv bolalar uchun eng foydali ichimlikdir. Bu ham eng arzon. Koʻpgina musluk suvlari kuchli tishlar uchun ftorid bilan boyitilgan.
Qanday oziq-ovqat va ichimliklardan cheklanishi kerak?
- Farzandingiz iste’mol qiladigan ayrim oziq-ovqat miqdorini cheklash yaxshidir. Bu sizning farzandingiz sogʻlom, kundalik ovqatlar uchun koʻproq joy egallashini anglatadi.
- Ushbu taomlar fast-fud, olib ketiladigan tayyor taomlar va issiq chipslar, kartoshka chipslari, dim simlar, piroglar, gamburgerlar, pizza kabilarni oʻz ichiga oladi. Ular shuningdek, keks, shokolad, shirinliklar, pechenye va pishiriqlarni oʻz ichiga oladi.
- Bu oziq-ovqatlar koʻp tuz, toʻyingan yogʻ va shakar va kam kaloriyaga ega boʻlishi mumkin. Ushbu oziq-ovqatlarni muntazam iste’mol qilish, bolalik davridagi semirish va 2-toifa diabet kabi sogʻliq muammolari xavfini oshirishi mumkin.
- Farzandingizning shirin ichimliklarini ham cheklashingiz kerak. Bu shirin ichimliklar, sport uchun energetik ichimliklar, xushboʻy suvlar, xushboʻy sutlarni o’z ichiga oladi. Shirin ichimliklar tarkibida shakar koʻp, ozuqa moddalari esa kam.
- Haddan tashqari koʻp shirin ichimliklar nosogʻlom vazn ortishi, semirish va tishlarning parchalanishiga olib kelishi mumkin. Bu ichimliklar bolangizni toʻldiradi va sogʻlom ovqatlanish uchun ochlikni kamaytiradi. Agar bolalar yoshligida muntazam ravishda shirin ichimliklar iste’mol qilsalar, bu nosogʻlom ,doimiy odatni keltirib chiqarishi mumkin.
Bolalarga kofeinli ovqatlar va ichimliklar tavsiya etilmaydi, chunki kofein organizmga kalsiyni yaxshi singdirishni toʻxtatadi. Kofein ham ogohlantiruvchi vositadir, ya’ni u bolalarga sun’iy energiya beradi. Bu oziq-ovqat va ichimliklar qatoriga qahva, choy, energetik ichimliklar va shokolad kiradi.
Sogʻlom gazaklar
Farzandingizni sogʻlom oziq-ovqat guruhlaridan gazak tanlashga undash. Bunga yongʻoq, pishloq, kam yogʻli yogurt va yangi meva yoki sabzavotlar kiradi, Xuddi shu narsa taom oxiridagi shirinlikka ham tegishli. Toʻgʻralgan meva yoki yogurt sogʻlom variant hisoblanadi. Agar siz oʻziga xos taom bermoqchi boʻlsangiz, banan nonini sinab koʻring. Kekslar va shokolad kabi juda shirin narsalarni, tugʻilgan kunlar uchun saqlang.
Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.
Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi