Ko’p bolali oilalarda yangi bolaning tug’ilishi oilaning tuzilishi va oila a’zolarining o’zaro munosabatlarini o’zgartirib yuboradi. Bolalarning ota-ona bilan muloqoti kamayadi yoki oiladagi katta bolalar bilan muloqotga almashadi. Bunday holat, ayniqsa, bola nutqini rivojlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin.
Psixolog Geydelbergning tadqiqot natijalariga asosan quyidagilar aniqlandi:
Tadqiqotga 40ta ko’p bolali(4 boladan ko’p bo’lgan) oilalar jalb qilindi va solishtirish uchun bitta farzandli oiladan 20ta taklif qilindi. Psixologlarni, avallambor, aka-singillari bo’lgan 7 yoshli bola nutqining rivojlanish darajasi qiziqtirgan edi.
Ko’p bolali oilalar ikki eksperimental guruhga bo’lindi. Birinchi guruhdagi oilalarda bolalar orasidagi yosh farqi ikki yosh va undan kam edi. Ikkinchi eksperimental guruhda 7 yoshli bolaning aka-ukalari bilan farqi 4 va undan yuqori yoshga teng edi.
Tadqiqot natijalari shuni ko’rsatdiki, oilada bitta farzand bo’lganlar nutqining rivojlanish darajasi eng yuqori edi. Ko’p bolali oilalar ichida ikkinchi guruhdagilar keyingi o’rinda edi. Ikkinchi guruh oilalar bolalarining nutq rivojlanish darajasi yoshiga nisbatan past edi va bir qator kamchiliklardan iborat edi.
Bu kamchiliklar:
- So’zlardan yangi so’z yaratish qobiliyati rivojlanmagan.
- Narsalar sifatini, ko’rinishini, shaklini tasvirlab berolmaydilar.
- Matn mazmunini yaxshi izohlab bera olmaydilar.
- Qiyin gaplarni anglay olmaydilar.
- Qiyin gaplarni yodlay olmaydilar.
- Ko’plikni ajratmaydilar.
Bu kamchiliklar oilada yagona farzand bo’lgan bolalarda kuzatilmadi.
Ko’rinadiki, ko’p bolali oilalarda ota-ona bolalar tarbiyasiga yana-da ko’proq vaqt ajratmoqlari lozim. Har bir bola bilan aynan ota-ona muloqot va muomalada bo’lishi shart, chunki bola nutqining rivojlanishi ota-ona mehridan boshlanadi.
Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.
Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi