Chalg’itish: xatti-harakatlarni boshqarish vositasi

Asosiy fikrlar

• Chalg’itish – bu bolalarning xatti-harakatlarini boshqarishning oddiy usuli.
• Chalg’itish qiyin holatlarga olib keladigan vaziyatlardan qochishga yordam berishi.
• Farzandingiz juda xafa bo’lsa yoki kimnidir xafa qilgan bo’lsa, bunday vaziyatlarda chalg’ituvchi vositalardan foydalanmaslik.

Chalg’itishni xatti-harakatlarni boshqarish vositasi sifatida ishlatish

Chalg’itish – bu xatti-harakatlar muammosi bo’lishi mumkin bo’lgan vaziyatlar uchun yaxshi bo’lgan oddiy strategiya. Masalan, ba’zi bolalarda quydagi holatlar bo’lishi mumkin:

• jahldor holatda bo’lgan vaqtda
• uzoq vaqt davomida jim o’tirganda
• boshqalar bilan nimadirni almashishda muammolarga duch kelganda

Qiziqarli narsani ko’rsatish, oddiy o’yinni boshlash, yuzni kulguli holatda ko’rsatish – ehtimol bolangizni chalg’itish uchun ko’plab bu kabi chalg’ituvchi o’yinlarni o’ylab topgan bo’lishingiz mumkin. Chalg’itish ba’zi holarda qo’l kelishi mumkin.Shunday qilib, bu ko’p holatlarda bolangizning xatti-harakatlarini boshqarish uchun ajoyib imkoniyatdir.

Chalg’itish uchun maslahatlar

Bu yerda odatda barcha yoshdagi bolalar uchun  qo’llasa bo’ladigan  chalg’ituvchi maslahatlar :

• Bolalarga boshqa narsalarni bering. Yangi mashg’ulot, o’yinchoq yoki o’yinlar bilan tanishtiring. Bundan tashqari bolalarga ularda mavjud bo’lgan o’yinchoq bilan qila oladigan yangi narsalarni ko’rsating.
• Muhitni ham o’zgartirib boring. Bolalarni turli narsalarni ko’rishlari mumkin bo’lgan joylarga eting yoki ularni ichkarida yoki tashqarisidagi boshqa joylarga qo’ying.
• Oldindan o’ylab ko’ring. Qiziqarli mashg’ulotlar uchun bir nechta g’oyalarga ega bo’ling. Bolalar ichkarida zerikayotganini ko’rsangiz, tashqarida turli xil o’yinlarni Qo’shiqlarni qofiyaga solib kuylang. Bu nimadir  qilayotganingizda  qo’l kelishi mumkin, masalan, mashina haydayotganda yoki ovqat pishirayotganda. Buday ishlar band bo’lib turgan vaqtingizda, ya’ni ovqat pishirib turganingizda ,bolalarni chalg’itib turishi mumkin.
• Agar siz tashqarida bo’lsangiz, bolalar uchun qiziqarli kitob va o’yinchoqlar o’ziz bilan birga olib oling.

Chalg’itish kattaroq bolalar uchun ham qo’l kelishi mumki :

• Suhbat mavzusini o’zgartirish.
• Oddiy o’yin yoki mashg’ulotni taklif qilish. Misol uchun, farzandlaringizga qiziqarli,maroq bilan qatnashadigan » òyla izla top» kabi o’yinlar qilish.
• O’yinlar qiziq bo’lmaganda tanaffus qilishni taklif qilish. Masalan, shunday deyishingiz mumkin: “Siz chizgan rasmingizdan uncha yoniqmayotgan bo’lsangiz, uning o’rniga skuter minib tursangiz-chi?

Qachon chalg’ituvchi narsalardan  foydalanmaslik kerak

Farzandingiz noto’g’ri ish qilmoqchi yoki xafa bo’lishi mumkinligini ko’rganingizda , bunday holat uchun chalg’itish eng yaxshi samara beradi.

Farzandingizga  quyidagi hollarda chalg’itish yordam bermaydi:

• kimnidir xafa qilib qo’ysa
• nimadandir ranjigan bo’lsa
• kayfìyati yomon bo’lsa

Bunday vaziyatlarda xatti-harakat bilan bevosita shug’ullanish yaxshidir. Misol uchun, agar bolangiz boshqa bolani xafa qilgan bo’lsa, ikkala bolani ham o’yinchoqlar yoki mashg’ulotlar bilan chalg’itishi mumkin. Ammo bu bolangizga boshqa odamlarni xafa qilish mumkin emasligini tushunishga yordam bermaydi. Farzandingiz bu oqibatni tushunish uchun yetarlicha katta bo’lishi kerak va  bunday vatda ozgina tanaffuslardan foydalanish yaxshiroq bo’lishi mumkin .

Bundan tashqari, bolangiz g’azablangan paytda chalg’itishga urinish,  bolada uning kuchli his-tuyg’ulari muhim emasligini anglatishi mumkin . Farzandingizning his-tuyg’ularini tan olish orqali xafagarchilik  bartaraf qilish yaxshiroqdir .