Bolangizga ko‘p sabzavot yedirishning usullari

Asosiy fikrlar

• Sabzavotlar bolangizga energiya beradi. Sabzavotlarni iste’mol qilish bolangizni surunkali kasalliklardan himoya qilishga ham yordam berishi mumkin.
• Sakkiz yoshgacha bo’lgan bolalar kuniga 2-4½ porsiya sabzavot iste’mol qilishlari kerak.
• Farzandingizga yaxshi o‘rnak ko‘rsatish orqali ko‘p sabzavot iste’mol qilishga yordam bering. Qat’iyat va maqtov ham yordam beradi.

Nima uchun sabzavot iste’mol qilish bolalar uchun muhim?

Sabzavotlar bolangizga energiya, vitaminlar, antioksidantlar, tola va suv beradi. Ular bolangizni keyingi hayotda surunkali kasalliklardan, jumladan yurak xastaliklaridan, insultdan va ayrim saratonlardan himoya qilishga yordam beradi.

Sog‘lom ovqatlanish ko‘p sabzavot va  boshqa asosiy oziq-ovqat guruhlaridan turli xil mahsulotlarni iste’mol qilishni anglatadi.

Dieta ko‘rsatmalariga ko‘ra bolalarga quyidagilar tavsiya etiladi:

• 1-2 yil davomida har kuni 2-3 sabzavot bo‘lishi kerak;
• 2-3 yil davomida har kuni 2½ porsiya sabzavot bo‘lishi kerak;
• 4-8 yoshda kuniga 4½ porsiya sabzavot bo‘lishi kerak.

Farzandingiz yetarli miqdorda sabzavot iste’mol qilishda qiynalayotgan bo‘lsa, ularni doimo rag‘batlantirish muhimdir. Farzandingizga yoshligidanoq sog‘lom ovqatlanish odatlarini rivojlantirishga yordam bersangiz, u hayot uchun sog‘lom odatlarni o‘rnatadi.

Quyidagi maslahatlarimiz oilangiz ratsioniga ko‘proq sabzavotlarni kiritishingizga yordam beradi.

1. Sabzavotlar bilan yaxshi namuna ko‘rsating

Farzandingiz oziq-ovqat tanlovini sizdan o‘rganadi, shuning uchun bolangizni sabzavot yeyishga undashning eng yaxshi yo‘li bu sizning ovqatlanishingiz va ulardan zavqlanishingizni ko‘rishga imkon berishdir.

Oilaviy taomlar farzandingizga sog‘lom ovqatlanish, jumladan, sabzavotlarni iste’mol qilishni o‘rgatish uchun yaxshi vaqtdir. Ovqatlarga har xil turdagi sabzavotlar qo‘shish albatta yaxshi samara beradi. Dasturxonda bir idishda salat turishi ham ajoyib variant.

Farzandingiz sizni yoki aka-ukalarini sabzavot bilan idishlarini to‘ldirayotganini ko‘rsa, bolangiz ham xuddi shunday qilishni xohlaydi.

2. Sabzavotlarni muntazam berishda davom eting

Bolalar birinchi marta tatib ko‘rganlarida ba’zi sabzavotlarni yoqtirmasliklarini aytishlari odatiy holdir. Farzandingiz ma’lum bir sabzavotni yoqtirmasa, bolangizga yoqadigan boshqa taom bilan oz miqdorda berishga harakat qiling. Shuningdek, bolangizni sabzavotni tatib ko‘rishga undashda davom eting.

Farzandingiz, ehtimol, sabzavot haqidagi fikrini o‘zgartiradi. Ba’zi bolalar yangi taomni qabul qilishdan oldin 10 martagacha tatib ko‘rishlari kerak, boshqalari esa yoqtirishlariga qaror qilishdan oldin 10 martagacha tatib ko‘rishlari kerak.

3. Farzandingiz sabzavotni totib ko‘rganida maqtovdan foydalaning

Farzandingiz har safar sabzavot iste’mol qilganida yoki ilk marotaba tatib ko‘rganida maqtovlar aytsangiz, u yana sabzavot yeyishi ehtimoli ko‘proq bo‘ladi. Farzandingizga qilgan ishini yaxshi ko‘rishingizni aytsangiz, maqtash eng yaxshi samara beradi masalan: “Anvarjon, men sizning qovoq va karamni tatib ko‘rganingizni yaxshi ko‘raman!”

Ammo maqtovlar taomning asosiy mavzusiga aylanishiga yo‘l qo‘ymaslikka harakat qiling. Maqsadingiz bolangizni sabzavotni sizdan maqtov va mukofot istayotgani uchun emas, balki uni yoqtirgani uchun iste’mol qilishga undashdir.

Farzandingizni sabzavot iste’mol qilmaslik uchun jazolash, sabzavotlarni bolangiz uchun salbiy narsaga aylantirishi mumkin. Farzandingiz sabzavotlarini iste’mol qilishdan bosh tortsa, boshqa safar qayta urinib ko‘ring. Taxminan 20 daqiqadan so‘ng yoki hamma ovqat yeyishni tugatgandan so‘ng, bolangizning ovqatini olib ketish yaxshidir.

4. Farzandingizni sabzavotli ovqat tayyorlashga jalb qiling

Farzandingizni sabzavotli oilaviy taomlarni tayyorlash va pishirishga jalb qilsangiz, u o‘zi tayyorlashga yordam bergan sabzavotlarni iste’mol qilishni xohlaydi.

Masalan, siz bolangizga quyidagilarga ruxsat berishingiz mumkin:

• xarid davomida kechki ovqat uchun sabzavotlarni tanlashiga;
• to‘g‘ralgan sabzavotlarni idishlarga solish;
• to‘g‘ralgan sabzavotlarni ovqatlarda bezashda;
• yuvishga yoki qoldiqlarini tashlashga.

Kataroq bolalar o‘tkirroq oshxona asboblarini xavfsiz ishlata olishlariga ishonchingiz komil bo‘lsa, sabzavotlarni maydalash yoki to‘g‘rashda yordam berishlari mumkin.

Iloji bo‘lsa, bolalarni o‘zingiz bilan xaridga olib keting. Ko‘p turli sabzavotlarni ko‘rish bolalarni qiziqtirishi va ularni totib ko‘rishga qiziqishini oshirishi mumkin.

5. Sabzavotlarni ermak sifatida taklif qiling

Sabzavotlardan ajoyib yengil taomlar chiqadi. Agar siz yengil tamaddi uchun sabzavotlarni qoldirib, zararlilarni cheklasangiz, bolangiz och qolganda sabzavotlarni tanlashga moyil bo‘ladi.

Quyida ajoyib g‘oyalar berilgan:

Sovutgichda bodring, sabzi kabi to‘g‘ralgan sabzavotlarni bir idishni saqlang. Skameykada bir piyola gilos, pomidorlarni qoldirish ham yaxshi variant..

Katta yoshdagi bolalarga no‘xatlarni berib ko‘ring, lekin bunda yosh bolalar uchun tiqilish xavfi bo‘lishi mumkinligini unutmang.

Sabzavotli tayoqchalarni sho‘rva, tabiiy yogurt, pishloq yoki non bilan bering.

6. Sabzavotlarni xilma-xil tanlang

Turli xil shakldagi, rangdagi, tuzilishdagi va ta’mdagi sabzavotlarni tanlashga harakat qiling qancha ko‘p xilma-xillik bo‘lsa, bolangiz o‘zi qiziqqan narsani topishi ehtimoli shunchalik yuqori bo‘ladi. Agar siz yangi sabzavotlarni bolangizga yoqadigan taom bilan bersangiz, bolaning barcha e’tibori yangi sabzavotlarga qaratilmaydi.

Ta’m muhimligini unutmang. Misol uchun, siz sabzavotlarni yangi o‘tlar va limon sharbati bilan qovurib ko‘rishingiz mumkin yoki mayda to‘g‘ralgan  gulkaram bilan qovurilgan yoki pitsada foydalanishingiz mumkin. Bu, ehtimol, katta bug‘langan sabzavotlardan ko‘ra bolangizga ko‘proq yoqadi.

Sabzavotlar bilan yosh bolalar uchun zavqlanadigan narsalar qilishingiz mumkin. Masalan, sochlar uchun maydalangan sabzi, ko‘zlar uchun gilos pomidorlar, burun uchun loviya va og‘iz uchun qalampir chiziqlarlardan foydalanib sabzavotli yuz yasashingiz mumkin .

7. Sabzavotlarni ovqatga boshqa yo‘llar bilan kiritish

Farzandingiz yeyishni yaxshi ko‘radigan ovqatlarda sabzavotlarni yashirishingiz mumkin. Misol uchun, makaron sousi yoki sho‘rvalarga pyuresi yoki maydalangan sabzavotlarni qo‘shishingiz mumkin.

Bu sizning farzandingizning xatti-harakati va sabzavot haqida o‘ylashini o‘zgartirmaydi, shuning uchun bolangizga muntazam ravishda sabzavotni asl shaklida berish ham muhimdir. Buni qilganingizda, bolangiz turli xil ta’m va tuzilmalar bilan tanishish va yoqtirishni o‘rganish imkoniyatiga ega bo’ladi.