Farzandingiz nima uchun aldaydi

Deyarli har bir ota-ona farzandining bir-ikki marotaba bo’lsa-da yolg’on gapirganini payqagan. Ba’zi ota-onalar bunga befarq bo’ladilar, ba’zilari esa farzandini koyiydi, ayrimlari qattiq jazolaydilar. Xo’sh, bolaning yolg’on gapirishiga nima turtki boʻladi?

Maktabgacha yoshdagi bolalarda aldash uchun 3 asosiy sabab bo’ladi:

1. Kuchli tasavvur. Kichik bolalar tasavvur qilishni yaxshi ko’radilar. Shu sabab ba’zida ular haqiqatni tasavvur bilan adashtirib yuborishlari mumkin. Ota-ona qancha urinmasin, bu davrda bolaga haqiqat bilan tasavvurning alohida ekanligini tushuntira olishning iloji yo’q. «Shokoladni men yeganim yo’q, bu dugonamning ishi» kabi yolg’onlarni shu qatorga kiritish mumkin.
2. Esdan chiqarish. Bu yoshda bolalarning biror muhim narsani esidan chiqarishlari normal holat hisoblanadi. Devorda chizilgan rasmlar kimning ishi ekanligini so’raganingizda, bola «bilmadim», deb tursa, u haqiqatan ham esidan chiqarib qo’ygan bo’lishi mumkin.
3. Yaxshi ko’rinish. Bolada ota-onasi uni yaxshi bola bo’lsagina yaxshi ko’radi, degan fikr bo’lsa, u qilib qo’ygan xatosini ota-onasidan berkitishga harakat qiladi. Bunday vaziyatda eng oson yo’l aldash bo’ladi.

Lekin maktab yoshidagi bolani aldashga yuqoridagi vaqtinchalik holatlar emas, balki boshqa sabablar undashi ham mumkin. Bunga atrof-muhitning ta’siri, uydagi muhit, ota-onasining tez-tez aldashi va boshqa psixologik holatlar sabab bo’ladi.

Bola tez-tez aldayotganini sezsangiz, uni jazolab vaziyatni murakkablashtirishingiz mumkin. Bola qo’rqqanidan battar aldashni boshlaydi yoki sizga bo’lgan ishonchini yo’qotadi.

Quyidagi usullar bolaning psixikasiga salbiy ta’sir ko’rsatmay aldashdan cheklashga yordam beradi:

Haqiqatgo’ylikni rag’batlantirish. Aldaganiga ahamiyat beravermay, kichik bo’lsa ham biror haqiqatni aytganida, bolaga minnatdorchilik bildiring. Unga bu haqida aytgani uchun, «rahmat» deyishni unutmang.

Kesatmaslik. Bola qandaydir ayb ish qilib qo’yganini bila turib, o’zingizni bilmaganga olib, uni kesatmang. «Menimcha, bugun kimdir yomon baho olib keldi», kabi gaplar bolaga uning ustidan kulayotgandek tuyiladi va umuman haqiqatni aytishga undamaydi.

Boladan ko’p narsa kutmaslik. Bolaga yoshiga nisbatan ko’proq va qiyinroq shart va qoidalarni yuklab qo’yish to’g’ri emas. Jismonan sizning talablaringizni bajara olmagan bola o’zini kamsita boshlaydi. Natijada, sizning oldingizda oqlanish uchun yolg’on gapirishni o’rganadi.

Ishonchni rivojlantirish. Ota-ona va bola orasidagi munosabatlarda eng muhimi ishonchdir. Bola sizga ishonishi va siz unga ishonayotganingizga amin bo’lishi kerak. Buning uchun oilada yolg’ondan hamma voz kechishi kerak. Hatto kichik yolg’on ham, bolaning ko’zida ota-onasi yolg’onchiligini namoyon qiladi. Masalan, ukol olishdan oldin, bola «og’riydimi?», deb so’rasa, uni ayab «yo’q», deyish o’rniga «ozgina og’rishi mumkin, lekin men sening yoningda bo’laman,» deb aytish lozim. Baribir, bir necha soniyadan so’ng u og’riganini biladi, lekin siz aldaganingizni unutmaydi. Bundan tashqari bolaga biror va’da berishdan oldin, bu va’daning ustidan chiqa olishingizga amin bo’ling. Shunda bolada ham sizga nisbatan ishonch paydo boʻladi.

Manba

Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.

Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi