Bolalar xarakteri

Ikki va undan ortiq farzandi bor ota-onalar quyidagicha savol berishi ajablanarli hol emas. Nega bir ota-onadan dunyoga kelgan bolalarning tarbiyasi, xarakteri, jismoniy va aqliy rivojlanishi, munosabati ba’zida bir-birinikidan tubdan farq qiladi?

Bir farzandimizning zehni o’tkir bo’lsa, biri juda xayolparast, biri aqlli bo’lsa, ikkinchisi dangasa, biri muloyim bo’lsa, ikkinchisi qo’pol va hokazo. Bunday solishtirishlarni cheksiz davom etish mumkin…

«Qara, ukang qanday aqlli, ikkita besh olib keldi, sen esa yana ikki bilan kelding», «Qachon singlingga o’xshab xonani toza qilib yig’ishtirasan?», «Nega akangga o’xshab bir joyda o’tira olmaysan,» kabi iboralar deyarli har kuni bolaning qulog’iga chalinadi. Bundan faqat bitta natija kutsa bo’ladi — bolaning o’ziga nisbatan bahosi pasayib ketaveradi. Natijada, o’ziga bo’lgan ishonchi ham so’nib boradi. Bola, «Men hech narsaga loyiq emasman», «Men onamning niyatlarini oqlay olmadim,» «Nima qilsam ham noto’g’ri chiqadi,» kabi xayollar bilan katta bo’ladi. Shunday qilib, ota-ona o’z qo’llari bilan guldek farzandini sekin-sekin so’ldirib qo’yadi. O’ziga ishonmaydigan, xarakteri og’ir, quloqsiz bola qilib o’stiradi.

Bolani tarbiya qilishda solishtirish salbiy taʼsir koʻrsatadigan, aks natijalarga olib keladigan xato tarbiya uslubidir. U nafaqat foydasiz, balki zararli ham.

Agar ota-onaning ko’zida bir farzandi ota-onaga kerakli fazilatlarga ega bo’lib, ikkinchisi unday bo’lmasa, nima qilish kerak? Qanday yo’l tutish kerak?

Ushbu savolga javob berishdan oldin mashhur amerikalik pediatr Sirs aytib bergan bir hikoyani keltiramiz.

Bir inson butun umr Italiyaga borishni orzu qilibdi. Uning do’stlari ham Italiyaga borgan ekan, qo’shnisi ham Italiyaga borib mazza qilib kelganini aytgan ekan. U ham bor pulini yig’ib bir necha yildan so’ng nihoyat Italiyada 1 oy dam olish uchun bilet sotib olibdi. Bu kunga qadar Italiya haqida, uning barcha qiziqarli joylari va odamlari haqida ko’plab ma’lumotga ega bo’lishga ulguribdi. Nihoyat Italiyaga borish kuni keldi. Samolyot qo’ndi, lekin qandaydir sabablarga ko’ra samolyot Italiyaga emas Germaniyaga qo’nibdi.

U inson g’azablangan, nima qilishni bilmay juda asabiylashadi. Axir bilet Italiyaga ediku, u shuncha yil Italiyaga borishga tayyorgarlik ko’rgan edi-ku. Endi esa Germaniyada! U Germaniya haqida biror ma’lumotga ham ega emas, bu yerda nima qiziqarli ekanligini ham o’rganmagan, nihoyat bu uning orzusi emas edi…Endi nima qiladi?

U inson oldida ikki yo’l mavjud:

Biri qolgan 1 oy davomida asabiylashib, Italiyani armon qilib, orzu qilgan mamlakatiga bora olmaganidan afsuslanib, vataniga qaytib borish bo’lsa, ikkinchi yo’l Germaniya haqida tezda kerakli ma’lumotlarni topib, uning qiziqarli tomonlari bilan va ajoyib joylari bilan tanishishga kirishish va yangi qirralarini o’zi uchun kashf qilishdir.

Agar birinchi yo’lni tanlasa, u butun sayohati davomida Germaniyani u bilgan va o’rgangan Italiya bilan solishtirib, Germaniya ham, aslida, naqadar ajoyib mamlakat ekanligini bilolmay qaytib ketadi. Ikkinchi yo’lni tanlasa, mazza qilib, Germaniya ham ajoyib mamlakat ekanligiga amin bo’lib, undan zavqlanib dam olib qaytadi.

Endi yuqoridagi savolimizga javob beradigan bo’lsak, ota-onada ham ikki yo’l bor:

Biri bolasidan boshqa farzandining fazilatlarini izlab, unga o’xshay olmaganidan afsuslanib yashash, yoki ikkinchi yo’l, har bir farzandi o’zgacha, ma’lum yutuq va kamchiliklarga ega ekanligini tan olib, har bir farzandidagi o’ziga xos, boshqasiga o’xshamaydigan qirralaridan zavqlanib yashashdir.

Misol uchun, yaxshi o’qimaydigan bola sportda juda kuchli bo’lishi mumkin, dangasa o’zida ijodkor xususiyatlarini berkitayotgan bo’lishi mumkin, yoki xayolparast ilmga chanqoq bo’lib voyaga yetishi mumkin. Faqat buning uchun ota-ona har bir farzandi o’zgacha ekanligini bilib, har birining o’ziga xos, ajoyib qirralarga ega ekanligini ko’ra bilishi va bolalarida shunga ishonch hosil qila olishi kerak.

Manba

Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.

Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi