Bezovtalik: bunday holatda nima qilish kerak

Asosiy fikrlar

• Farzandingiz siz kutayotgan xatti-harakatni bilishiga ishonch hosil qilish va oʻzini yaxshi tutganida uni maqtash orqali injiqliklikni kamaytiring.
• Agar xarid qilayotganingizda bolangiz bezovtalansa, xotirjam boʻlishga harakat qiling.
• Farzandingiz koʻradigan reklamalarni kamaytirishga harakat qiling.

Nega bolalar bezovtalanishadi

Farzandingiz uchun dunyo qiziqarli narsalarga to’la. Ayniqsa, savdo markazlari bolangiz uchun qiziqarli bo’ladi. Bolalar, shuningdek, bolalar mahsulotlari, masalan, o’yinchoqlar va nosog’lom oziq-ovqat mahsulotlari qiziqtiradi. Bolalar uchun ba’zi chiroyli, yorqin yoki mazali narsalar ular uchun yaxshi emasligini yoki pulni behuda sarflashini tushunish qiyin bo’lishi mumkin.

Bularning barchasi asabiylashishga olib kelishi mumkin – «Men bu o’yinchoqni olsam bo’ladimi?», «Menga o’yinchoq kerak!», «Iltimos, iltimos, iltimos!»

Injiqlik qilish  sizni charchatishi mumkin. Bu hatto sizni noqulay vaziyatlarga solib qo’yishi ham mumkin – masalan, «Nega biz bu o’yinchoqni sotib olmaymiz?» Agar taslim bo’lish bolangizga bir zumda zavq olib kelishini yoki sizni takroriy so’rovlar, xarxasha qilish yoki jahldorlikdan tezda xalos qilishini bilsangiz, yo’q deyish qiyin bo’lishi mumkin. Ammo agar siz taslim bo’lsangiz, bolangiz injiqlik qilish qo’l kelishini bilib oladi. Va bu uning injiqlik qilishda davom etishini anglatadi.

Injiqlikni  kamaytirish

Siz birinchi navbatda bezovtalanish ehtimolini kamaytirish uchun choralar ko’rishingiz mumkin:

• Xarid qilishdan oldin ba’zi asosiy qoidalarni tuzing. Farzandingiz bilan qanday xatti-harakatlarni kutayotganingiz va har qanday bezovtalanishga qanday munosabatda bo’lishingiz haqida gapiring.
• Yaxshi xarid qilish harakati uchun bolangizni maqtang. Unga ko’p ijobiy e’tibor bering, shunda u sizni bezovta qilmayotganini payqaganingizni biladi. Masalan, «Menga xarid qilishda yordam berganingiz va biz ololmaydigan narsalarni so’ramaganingizdan juda faxrlanaman».
• Yaxshi xarid qilish uchun foydali mukofotlarni taklif qiling. Misol uchun, «Agar siz ushbu xarid qilish jarayonidan biror narsa so’ramasdan o’tsangiz, uyga qaytayotganda parkda to’xtab oʻtamiz».
• Uyingizda reklama haqida xabardor bo’ling – masalan, televizor, radio, internet, keraksiz pochta, ilovalar va ijtimoiy tarmoqlar orqali. Farzandingiz qancha ko’p reklama mahsulotini ko’rsa, u ushbu mahsulotlarni shunchalik ko’p xohlaydi.
• Farzandingiz bilan reklama va aqlli xaridlar haqida gapiring. Misol uchun, bepul o’yinchoqlar sizni qandaydir tez oziq-ovqat mahsulotlarini sotib olishga undashi haqida gapirishingiz mumkin.
• Nima sotib olishingiz haqida oilangiz bilan birga  qaror qabul qiling. Siz xarid qilganingizda bolalarga ushbu qarorlarni eslatishingiz mumkin. Misol uchun, ‘Biz bir muncha vaqt gazli ichimlik sotib olmaslikka qaror qilganimizni eslaysizmi? Shunday qilib, barchamiz tishlarimizga yaxshiroq g’amxo’rlik qilamiz.

Xafagarchilik bilan shugʻullanish

Farzandingiz qichqirsa yoki sizni yig’lash, talab qilish yoki tahdid qilish orqali narsalarni sotib olishga undasa, siz quyidagilarni sinab ko’rishingiz mumkin:

• Farzandingizga siz muhokama qilgan asosiy qoidalarni eslatib turing.
• Farzandingizga o’z odob-axloq qoidalarini qo’llamaguncha, so’rovni ko’rib chiqmasligingizni bildiring.
• Sizdan so’raganidan mamnun bo’lmaguningizcha, ha yoki yo’q demang.
• Farzandingiz siz eshitgan va tushunganingizni ko’rishiga ishonch hosil qiling. Shunday qilib, bolangiz javobingizni qabul qilish ehtimoli ko’proq bo’ladi. Misol uchun, siz: «Ha, ular mazali ko’rinadi» deyishingiz mumkin.
• “Yo‘q” desangiz, unga amal qiling. Bezovtalikka berilish bolalarni buni ko’proq qilishga o’rgatishi mumkin. Agar siz «yo’q» desangiz va keyin taslim bo’lsangiz, bolangiz bezovtalanish va yig’lash kabi ishlarni qilishi mumkinligi haqida xabardor bòling.
• Agar yo’q desangiz, bolangizning hafsalasi pir bo’lganini tan oling. Masalan, «Men siz o’sha pechenelarni juda xohlaganingizni ko’rib turibman. Ammo bugun bizda yetarlicha shirinliklar bor». Bunday suhbatlar hamdardlik bildiradi va sizga va farzandingizga davom etishingizga yordam beradi.
• «Yo’q» deganingizdan keyin bolangizni boshqa narsa bilan chalg’itishga harakat qiling. Masalan, «Bizga apelsin kerak. Ularni topishga yordam bera olasizmi?

Bolalar bezovta qilganda xotirjam boʻling

Injiqlik qilish asabiylantiruvchi va zerikarli bo’lishi mumkin. Bolangizning injiqliklarini to’g’ri tushunib, kerak bo’lsa ularning bu injiqlarini tuzatishga harakat qiling.

Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.

Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi