Homiladorlik paytida ishlash: maslahatlar

Asosiy nuqtalar

• Ko’p dam olish, yaxshi ovqatlanish va o’zingizga qulay sharoit yaratish ish davomida homiladorlik alomatlaridan aziyat chekmasligingizga yordam beradi.
• Homiladorlik paytida ishlashni osonlashtirish uchun ishdagi va uydagi ba’zi narsalarni o’zgartiring.
• Onalik ta’tiliga chiqishga va ishga erta qaytishga tayyorgarlik ko’rish — yaxshi g’oya.

Homiladorlik paytida ishlash: homiladorlik alomatlarini boshqarish bo’yicha maslahatlar

Agar siz ertalablari ko’ngil aynishi muammosidan azob chekayotgan bo’lsangiz va o’zingizni juda charchagandek his qilayotgan bo’lsangiz, homiladorlik paytida, ayniqsa, dastlabki oylarda ishlash siz uchun juda qiyin bo’lishi mumkin. Ushbu alomatlarni yengish uchun qilishingiz mumkin bo’lgan uchta asosiy narsa mavjud:

• Kam-kam ammo muntazam ovqatlaning, asosan sog’lom ovqatlar iste’mol qiling.
• Ko’p suv iching.
• Iloji boricha ko’proq dam oling.

O’zingizga yaxshiroq g’amxo’rlik qilish uchun ishda va uyda ba’zj o’zgarishlarni amalga oshirishingiz mumkin. Quyida bu boradagi ba’zi fikrlar bilan tanishasiz:

Ishda

• Iloji bo’lsa, vaqti-vaqti bilan tanaffus qiling. Bir necha daqiqa bo’lsa ham foyda.
• Poyabzal va kiyimlaringiz o’zingizga qulay bo’lsin.
• Ba’zi ayollar oyoqlarining charchog’ini yengillatish uchun uzun paypoqlar kiyib olishadi.
• Energiya darajasini oshirish uchun besh daqiqalik zehn mashqlari yoki nafas olish mashqlarini bajaring.
• Kun bo’yi tik turishdan saqlaning. Oyoq va bel og’rig’ini yengillatish uchun imkoningiz bo’lganda o’tirib olishga harakat qiling.

Uyda

• Iloji bo’lsa, dam oling va imkon qadar erta yoting.
• Muntazam ravishda dam olishga harakat qiling. Masalan, yotishdan oldin iliq vanna qabul qilish yoki yaxshi kitob o’qishni odat qiling.
• Oila va do’stlardan yordam so’rang va ularning yordamini qabul qiling. Atrofingizdagi odamlarning yordami sizning dam olishingizga sharoit yaratib berishi mumkin.
• Uyquni yaxshilash, jismoniy kuchingizni oshirish, bel og’rig’ini yengillashtirish uchun muntazam, yengil va o’rtacha jismoniy faoliyat bilan shug’ullaning.
• Ovqatlarni oldindan tayyorlang va muzlatib qo’ying, shunda tez-tez pishirishingizga hojat qolmaydi. Bu siz juda charchagan kunlar uchun juda qo’l keladi.

Ko’pchilik ayollar uchun homiladorlik belgilari ikkinchi trimestrda to’xtay boshlaydi. Siz shu davrdan boshlab ertalabki ko’ngil aynishlari kamayotganligini, kayfiyatingiz va energiyangiz qayta ko’tarilayotganligini sezishingiz mumkin.

Homiladorlik paytida ishlash: maslahatlar

Homiladorlik paytida ishlash qulay va ijobiy jarayonga aylanishi uchun quyidagi ba’zi narsalarni amalga oshirishingiz mumkin.

Ishlarni osonlashtirish

• Ishdagi hayotingizni nimalar yengillashtirishi mumkinligini o’ylab ko’ring. Masalan, yo’llar tirband bo’lmagan paytda ishga borish, vaqtinchalik mashinalar joyidan foydalanish yoki uydan turib ishlash.
• Odamlar sizning oldingizga kelishi uchun uchrashuvlarni rejalashtirishga harakat qiling yoki konferens-aloqalarni o’rnating.
• Agar siz homilador ishchi xodim bo’lsangiz, menejeringizga siz uchun qulay bo’lgan ish vaqti qachon ekanligini aytib berishingiz mumkin. Misol uchun, agar siz ertalabki ko’ngil aynishi yengillashgandan so’ng soat 11 larda samarali ishlay boshlasangiz, ish beruvchingiz sizga aynan shu soatlarni ishlash uchun taqsimlab berishi mumkin.
• Noqulay vaziyatlarga qanday javob berish haqida oldindan o’ylab ko’ring. Masalan, odamlar sizning qorningiz haqida gapirishlari yoki hatto qorningizga teginib ko’rishga urinishlari mumkin. Agar bu sizga noqulaylik tug’dirsa, odamlarga bunday qilmasliklarini aytishingiz mumkin – o’z tanangizga o’zingiz javobgarsiz.

Ishda narsalarni tartibga solish

• Ishingizga qarab, hamkasblaringizga, ishchi xodimlarga yoki mijozlaringizga ishdagi rolingiz qay tarzda o’zgarishi haqida xabar berishingiz kerak bo’ladi.
• Ta’tilda bo’lganingizda boshqalarga topshirishingiz kerak bo’lgan ish qismlarini qayd qilib qo’ying. Ta’tilga chiqishdan oldin o’zingizni ortiqcha ish tug’dirmasligingiz yoki stressga tushmasligingiz uchun bu kabi ishlarni oldindan jadvallashtirib qo’ygan ma’qul.
• Agar ishlar rejadagidek ketmasa va o’zingizni haddan tashqari ko’p bosim ostida qolgandek his qilsangiz, bu haqda menejeringizga ayting va sizga yuklatilgan ishlarni hal etish borasida menejer bilan muhokama qilib oling.

Homiladorlik uchrashuvlariga borish

• Iloji bo’lsa, tibbiy uchrashuvlarni va dam olish vaqtini oldindan belgilang.
• O’z ish vaqtidan tashqari, siz uchun qulay vaqtda ochiq bo’ladigan va ishlaydigan mahalliy klinikalar va sog’liqni saqlash xizmatlari haqida akusher yoki shifokoringizdan so’rang.
• Agar siz vaqtinchalik ishchi yoki smenali ishchi bo’lsangiz, shifokorga ko’rinish uchun ketib, ish qoldirgan kunlaringizning o’rnini to’ldirish uchun dam olish kunlarida ishlab berishingiz mumkin. Bayram kunlari odatda ko’proq maosh to’lashadi.
• Doktor bilan uchrashish uchun tanaffus olish yoki o’zingizni yomon his qilganingizda kasallik ta’tilini olish ayb emas va o’zingizni aybdor his qilmaslikka harakat qiling. Siz ta’til olish huquqiga egasiz.

Ishga qaytishni rejalashtirish

Ko’plab ishlaydigan ota-onalar ota-onalik ta’tiliga chiqishidan oldin ishga qaytishga tayyorgarlik ko’rish haqida ko’proq o’ylamaganliklaridan afsuslanishadi. Bunga oldindan tayyorgarlik ko’rib qo’yish ish joyiga qaytishni unchalik ham stressli bo’lmagan, ijobiy tajribaga aylantiradi.

Oldindan rejalashtirish juda yaxshi, lekin shuni yodda tutingki, sizning g’oyalaringiz va rejalaringiz farzandli bo’lganligingizdan keyin o’zgarib ketishi ham mumkin. Siz uyda o’zingiz o’ylaganingizdan ko’ra ko’proq qolishni yoki ishga rejalashtirilganidan ko’ra ertaroq qaytishni xohlab qolishingiz mumkin. Bu borada ma’lum qoidalar mavjud, shuning uchun bularni ish beruvchi bilan muhokama qilib olishingiz kerak. Yaxshilab mulohaza qilish, gaplashib olish va muzokara qilish uchun yetarlicha vaqt ajrating.

Homiladorlik paytida ishga qaytishni rejalashtirishga yordam beradigan ba’zi maslahatlar:

Ish va oilaviy nuqtayi nazar

• Kelajakdagi karyera maqsadlaringiz, oilaviy kelishuvlaringiz va ishingiz va hayotingiz o’rtasidagi muvozanat haqida o’ylab ko’ring. Bu sizning qachon ishga qaytishingiz kerakligini aniqlashga yordam beradi va siz bu masalani ish beruvchingiz bilan muhokama qilib olishingiz mumkin.
• Agar juftingiz bo’lsa, u bilan qachon ishga qaytishni xohlashingiz va buning juftingizga, oilangizga bo’lgan ta’siri qanday bo’lishi haqida gaplashib olishingiz kerak.
• Agar juftingiz bo’lsa, u bilan bola tug’ilgandan keyin bolaga g’amxo’rlik qilish uchun uning ishdan ma’lum muddatga bo’shash-bo’shamasligi  haqida suhbatlashing. Shuningdek, ishga qaytadigan bo’lsangiz, ikkalangiz bola parvarish qilishni qay tarzda rejalashtirayotganingiz haqida gapiring.
• Oilangizni qo’llab-quvvatlaydigan tarmoq rejalashtiring. Sizning tarmog’ingiz tarkibiga oilangiz, do’stlaringiz va jamoat guruhlaridagi odamlar kirishi mumkin.

Amaliy masalalar

• Moliyaviy ahvolingiz haqida o’ylang. Masalan, pul to’lanadigan ishdan voz kechib qancha vaqt davomida tirikchilik qila olishingiz mumkinligini oldindan hisoblab qo‘yish foydadan holi boʻlmaydi. Bu oilaviy budjetni tuzishga yordam beradi.
• Ota-onalar uchun to’lanadigan davlat imtiyozlarini olish huquqiga ega ekanligingizni tekshiring.
• Agar siz bola parvarishlash xizmatidan foydalanmoqchi bo’lsangiz, bolalarni parvarish qilish variantlarini ko’rib chiqing. Qayerda yashayotganingizga va bolani parvarish qilishning qay bir variantini xohlayotganingizga qarab, chaqalog’ingiz tug’ilishidan oldin farzandingizning ismini kutish ro’yxatiga kiritishingizga to’g’ri kelishi mumkin. Siz shuningdek, enaga yollashingiz yoki chaqaloqning bobo-buvisidan bolangizga g’amxo’rlik qilishni so’rashingiz mumkin.
• Ota-onalarga kerakli xizmatlar, oilaviy xizmatlar va yordam bo’limlarini ko’rib chiqing.
• Kundalik va haftalik ishingizni osonlashtirish usullarini ko’rib chiqing, masalan, oziq-ovqat mahsulotlarini internet orqali buyurtma qilishingiz yoki bolalarni qay tarzda parvarish qilish ro’yxatini tuzishingiz mumkin.

Ish tartibi

• Mehnat shartnomasini tekshiring va o’z huquqlaringizni bilib oling.
• Ta’til paytida ish joyingiz bilan aloqada bo’lish haqida boshlig’ingizdan ko’rsatmalar oling. Ko’pgina ish beruvchilar norasmiy kelishuvlar(shu jumladan, intranetga kirish) yoki ish seminarlar kabi rasmiy tadbirlarga ega. Sizga pul to’lanmaydigan ota-onalik ta’tili davrida ish joyi bilan «aloqada bo’lib turish» uchun 10 kungacha pullik ish bajarib turishingiz mumkin. Bu vaqt ichida tizimdagi o’zgarishlardan boxabar bo’lishingiz va qayta ishlash uchun ko’nikma hosil qilishingiz mumkin.
• Ish beruvchingiz bilan ishga qaytish haqida gaplashib oling. Shu jumladan yangi yoki moslashuvchan ish tartibiga ega bo’lish yoki yarim kunlik ish topish kabi variantlarini ham ko’rib chiqing. Odatda, ish beruvchi yaxshilab o’ylab, oqilona qarorga kelishi kerak. Siz aynan qaysi nuqtada ish beruvchi bilan murosa qilishingiz mumkinligi haqida o’ylab ko’ring.
• Ish beruvchingiz bilan ish joyida emizish mavzusida suhbatlashib oling, shu jumladan emizish, ona sutini muzlatib qo’yish va emizish uchun alohida vaqt ajratilishi kabi mavzularda gaplashib oling.