Homiladorlik haqida

Asosiy tavsiyalar:

• Agar siz o’zingizda homiladorlik belgilarini his qilsangiz, darhol shifokorga murojaat qiling.
• Homiladorlik paytida muntazam jismoniy mashqlar, sog’lom ovqatlanish va yon tomonga qarab uxlash siz va chaqalog’ingiz uchun foydalidir.
• Homiladorlik paytida hissiy va jismoniy o’zgarishlarni kutavering, shu jumladan, ko’krak og’rishi, sochlarning qalinlashishi va ertalabdan bezovta qiladigan ayrim noqulayliklar singari.
• Agar sizga yordam kerak bo’lsa, shifokor, akusher yoki maslahatchi bilan gaplashing. Shifoxonaga qo’ng’iroq qiling.

Homiladorlik parvarishini boshlash

Agar siz homilador ekanligingizni endigina bilgan bo’lsangiz yoki taxmin qilayotgan bo’lsangiz, homiladorlik nazoratini boshlash uchun darhol shifokoringizga murojaat qiling. Sizning shifokoringiz:

• homiladorligingizni tasdiqlaydi;
• muntazam testlarni, shu jumladan, qon topshirish testini tashkil qiladi;
• sog’lig’ingizni tekshiradi;
• siz bilan homilani asrash haqida suhbatlashadi;
• sizga g’amxo’rlik qiladigan sog’liqni saqlash mutaxassislari yoki tug’ruqxonaga murojaat qiladi.

Shifokor bilan «parvarishning uzluksizligi» haqida gaplashib olishingiz lozim. Shifokoringiz va boshqa yaqinlaringiz sizga homiladorlik davri va tug’ruq paytida qaraydi. Ayollar doimiy parvarish ostida bo’lsalar, homiladorlik davrida o’zlarini baxtli his qilishadi.

Tug’ishdan oldingi tekshiruvga boshidanoq borish juda muhim, shu bilan birga, shifokor yoki akusher siz va chaqalog’ingizning ahvolini tekshirishi mumkin. Bunga chaqalog’ingizning o’sishini kuzatib borish va sog’ligingiz bilan bog’liq muammolar yoki xavf-xatarlarni kuzatib borish kiradi.

Tug’ishdan oldingi tekshiruvlar homiladorlik testlari kabi  narsalar haqida qarorlar qabul qilish uchun bir imkoniyat ham. Bu kabi tekshiruvlar va testlar ma’lum vaqtlarda bo’lishi lozim.

Homiladorlik paytida sog’lom va tetik bo’lish

Homiladorlik paytida jismoniy faollik
Homiladorlik paytida jismoniy faollik siz va chaqalog’ingiz uchun foydalidir. Bu sizga sog’lom vaznda bo’lishga, tug’ilish paytida kuchli bo’lishga va stressni kamaytirishga yordam beradi.

Agar siz asoratlanmagan homiladorlikda sog’lom bo’lsangiz, siz homiladorlik paytida yengil va o’rtacha mashqlarni boshlashingiz yoki davom ettirishingiz mumkin, lekin avval akusher yoki shifokor bilan maslahatlashing. Tez yurish yoki suzish – yaxshi variant. Buni haftaning ko’p kunlarida taxminan 30 daqiqaga maqsad qiling.

Kundalik tos bo’shlig’i mashqlari siydik bilan bog’liq muammolarni oldini oladi, masalan, homiladorlik paytida yoki tug’ilgandan keyin tuta olmaslik. Qorin bo’shlig’i mashqlari tug’ilgandan keyingi  tiklanishga va mehnat faoliyatiga yordam berishi mumkin.

Homiladorlik paytida uxlash

Homiladorlik uchun eng xavfsiz uyqu sizning yonboshlab uxlashingiz, chunki bu holat chaqaloqning o’lik tug’ilish xavfini kamaytiradi. Yonboshlab uxlash  chaqalog’ingizning qon aylanishi va ozuqa miqdorini oshirishi mumkin. Bu uchinchi trimestrda ayniqsa muhimdir.

Siz har ikki tomonlama uxlashingiz mumkin. Yonboshlab qulay uxlash uchun oyoqlaringiz orasiga yostiq qo’yib, orqangizga boshqasini qo’yishga harakat qiling. Bu bel og’rig’ini yengillashtirishi va oldini olishi mumkin. Agar siz tunda chalqancha yotgan bo’lsangiz yaxshi. Yonboshlab uxlash uchun aylanib oling.

Homiladorlik paytida sog’lom ovqatlanish

Sog’lom ovqatlanish sizga o’zingizni yaxshi his qilishga yordam beradi va bolangizga o’sishi uchun ozuqa beradi.

Ovqatlanish:

• ko’plab vitaminlar, minerallar va ildiz uchun mo’l-ko’l sabzavot, meva va kepakli non va don mahsulotlari.
• kaltsiy, oqsil va yod uchun kam yog’li sut mahsulotlari (yoki soya, guruch yoki jo’xori sut mahsulotlari kabi alternativalar)
• temir va oqsil uchun yog’siz qizil go’sht va omega-3 yog’ kislotalari va oqsillari uchun sardina kabi yog’li baliqlar.

Shakar va yog’lar kam bo’lgan, sog’lom, kichik gazaklarni tanlashga harakat qiling.

Homiladorlik paytida taqiqlangan ovqatlar
Sizning  va chaqalog’ingizning salomatligi uchun tayyor sovutilgan ovqatlar (kolbasa va boshqa go’shtli salatlar kabi), yumshoq pishloqlar, xom tuxum va xom dengiz mahsulotlaridan voz kechish yaxshiroqdir.

Juda ko’p qahva va choyni, ko’p miqdordagi energetik ichimliklarni va boshqa kofeinli  ichimliklarni iste’mol qilmaslik ham yaxshi.

Homiladorlik paytida chekish, spirtli ichimliklar va boshqa dorilar
Siz homiladorlik paytida  buyurilgan dori-darmonlarni qabul qilishdan avval ularni ichishni shifokoringiz bilan tekshiring.

Shifokor va akusher chekishni, spirtli ichimliklarni iste’mol qilishni va buyurilmagan dorilarni qabul qilishni to’xtatishni maslahat beradi. Chekayotgan odamlardan uzoq turishga harakat qiling.

Homiladorlik paytida tanangiz

Homiladorlik paytida tanangizda katta o’zgarishlar bo’ladi.

Sizning chaqalog’ingiz 14-haftadan boshlab har qanday vaqtda «tepib turishi» mumkin. 19-haftaga kelib, ko’plab ayollar homilador ko’rinadi. Bu ertaroq ikkinchi va undan keyingi chaqaloqlarda sodir bo’ladi.

Siz yana quyidagi  o’zgarishlarga duch kelishingiz mumkin:

• katta yoki og’riqli ko’krak
• ko’krak ostidagi mayda teri teglari
• qalin soch va tirnoqlarning tezroq o’sishi
• «homiladorlik nuri» – yoki oldingisiga qaraganda ko’proq husnbuzarlar
• xloazma – yuzingizda yoki bo’yningizda jigarrang dog’lar
• linea nigra – qorin terisida ko’rinadigan jigarrang chiziq
• cho’zilish belgilari
• oyoqlarning shishishi.

Agar sizda rang yoki shaklni o’zgartiradigan sepkil yoki shikastlanish bo’lsa, bu haqda doktoringizdan so’rash muhimdir.

Ertalabki lohaslik va homiladorlikning boshqa muammolari

Homiladorlikning 6-12 xaftaligida tanangiz qo’shimcha gormonlar ishlab chiqaradi. Bu gormonlar ko’ngil aynishi va qusishni keltirib chiqarishi mumkin, bu ko’pincha ertalabki kasallik deb ataladi.

Ertalabki kasallik, odatda, kunning boshida eng yomon holatda bo’ladi, lekin u kunduzi yoki kechasi istalgan vaqtda sodir bo’lishi mumkin. Odatda birinchi 3-4 oydan keyin to’xtaydi. Ba’zi ayollar uchun bu holat ancha uzoq davom etadi.

Agar siz ertalab kasal bo’lib qolsangiz, u tez-tez oz miqdorda yeyishingizga yordam beradi. Quruq pechenye, singib pishgan non, don yoki meva kabi uglevodlarga boy yengil taomlar yeyish eng yaxshi bo’ladi.

Homiladorlik boshqa noqulay jismoniy alomatlarni keltirib chiqarishi mumkin masalan, ich qotishi, bosh og’rig’i va tez-tez siyish zarurati. Homiladorlikning sog’lig’i bilan bog’liq muammolar odatda yengil bo’ladi, lekin ular haqida shifokor yoki akusher bilan gaplashish har doim ma’qul.

Homiladorlik paytida hissiyotlar

Homiladorlik gormonlari hissiy o’zgarishlarga olib kelishi mumkin.

Homiladorlikka moslashishda, ba’zi pasayish va ko’tarilishlar odatiy holdir. Sizda ko’plab boshqa holatlar: ertalabki kasallik, charchoq va homiladorlikning boshqa noqulay alomatlari bo’ladi.

O’zingiz biladigan va ishonadigan odamlar bilan his-tuyg’ularingizni ochiq va halol bo’lishingiz sizni xafa bo’lishdan va tushunmovchiliklardan saqlaydi.

Antenatal sinflar

Tug’ilish, antenatal yoki tug’ruqdan oldingi sinflar – bu atamalarning barchasi bir narsani anglatadi. Bu sizga va sizning sherigingizga tug’ilishga, emizishga va erta ota-onalikka tayyorgarlik ko’rishga yordam beradigan darslardir.

Agar siz Internetdan juda ko’p ma’lumotlar olgan bo’lsangiz yoki boshqa bo’lg’usi ota-onalar bilan suhbatlashgan bo’lsangiz ham, tug’ilish darslarida savollar berish, qarshi maslahatlarni tozalash va chaqalog’ingiz tug’iladigan joy haqida aniq ma’lumot olish juda yaxshi.

Sizning akusher yoki shifokoringiz sizga tug’ilish darslari haqida ko’proq ma’lumot berishi mumkin.

Boshlig’ingizga homiladorlik haqida xabar berish

Homiladorlik haqidagi yangiliklarni ish beruvchingiz bilan bo’lishish uchun yaxshi vaqt haqida o’ylab ko’ring. Buni amalga oshirishdan oldin, sizning ish joyingizda muayyan talablar mavjudligini bilish uchun homiladorlik huquqlarini, shuningdek, sizning kelishuvingiz yoki shartnomangizni tekshirish yetarli.

Qonunga ko’ra, siz ish beruvchiga ma’lum bir vaqtda xabar berishingiz shart emas, lekin agar siz ota -ona ta’tilini (tug’ruq ta’tili) olishni rejalashtirmoqchi bo’lsangiz, 10 hafta oldin ogohlantirish berishingiz kerak.

Homiladorlik paytida juftingiz bilan bo’lgan munosabatlaringiz

Agar sizning juftingiz bo’lsa, homiladorlik paytida munosabatlaringizni sog’lom saqlash va chaqalog’ingiz hayotingizga olib kelishi mumkin bo’lgan o’zgarishlar haqida suhbatlar qilishingiz foydali.

Munosabatlaringiz kuchli ekanini his qilsangiz ham, ochiq gapirish, o’z rollaringizni yaxshi ijro etish va umidlaringizni bo’lishish uchun qo’shimcha kuch sarflash – ota-ona bo’lishda va aloqalarni ushlab turishda yaxshi amaliyotdir.

Homiladorlik paytida sherigingiz bilan jinsiy munosabatda bo’lish boshqacha tuyilishi mumkin. Ba’zi ayollar jinsiy aloqaga avvalgidan ko’ra kamroq qiziqish bildirishadi, ammo ba’zilari homiladorlik ularning jinsiy ishtiyoqini oshiradi. Homiladorlik davom etar ekan, siz turli pozitsiyalarni sinab ko’rishingiz kerak bo’ladi.

Oilangizni yangi tug’ilgan chaqaloqqa tayyorlash
Agar sizning boshqa farzandlaringiz bo’lsa, bolalarga bu fikrga ko’nikish uchun ko’p vaqt berib, ularni yangi tug’ilgan chaqaloqqa tayyorlashingiz mumkin. Qachon, nima va necha marta aytish ularning yoshiga bog’liq bo’ladi.

Agar sizning boshqa farzandlaringiz va yaqin oila a’zolaringiz chaqaloq tug’ilishidan oldin ko’k yo’talga qarshi emlash olishi foydalidir.

Emizishga tayyorgarlik

Sog’liqni saqlash idoralari va mutaxassislari bolani emizishni tavsiya qiladilar. Emizish – bu mahorat, shuning uchun o’rganish uchun vaqt kerak va bu har doim ham oson kechavermaydi.

Bu yerda emizishga tayyorgarlik ko’rish uchun bir nechta maslahatlar keltirilgan:

• Homiladorlik paytida emizish darslariga boring. Kasalxonangizdagi darslar haqida so’rang
• Kichkintoyni boqish bilan bog’liq har qanday savol yoki tashvish bo’lsa, mahalliy bolalar va oilaviy hamshira, akusher yoki shifokor bilan gaplashing.
• Emizish texnikasi va emizish pozitsiyalari haqida o’qing.
• Emizib yurgan boshqa yangi onalar bilan gaplashing.

Homiladorlik paytida yordamni qachon olish kerak

Homiladorlik paytida yuz beradigan ba’zi o’zgarishlarni yengish uchun sizga qo’shimcha yordam kerak bo’lgan paytlar bo’lishi mumkin. Siz akusher, shifokor yoki maslahatchi bilan gaplashishni foydali deb topishingiz mumkin, agar sizda bo’lsa:

• his-tuyg’ularingizda muammoga duch kelsangiz;
• o’zingizga yoki chaqalog’ingizga zarar etkazish haqida o’ylash
• bola tug’ilgandan keyin qiyinchilikni yengishingizdan xavotir
• munosabatlaringizda jiddiy muammolar mavjud bo’lsa.

Agar siz oilaviy zo’ravonlikka duch kelsangiz, shifokor yoki akusher bilan gaplashing.