Bolaning dastlabki gapirishi belgilari va bundan nima kutish mumkin?

Asosiy jihatlar:

• Bola tugʻilgandan boshlab, yigʻlab oʻz fikrini tushuntirishga harakat qiladi. (Keyinchalik imo-ishoralar hamda oddiy tovushlar orqali)
• Bola bilan muloqot qilish va uning til koʻnikmalarini shakllantirish.
• Bolaning gapirishidan biroz havotirda boʻlsangiz, darhol mutaxassis bilan maslahatlashing.

Bolaning yigʻlash orqali murojaat qilishi

Bola tugʻilgandan boshlab dastlabki bir necha oy nima xohlayotganini faqatgina yigʻi orqali ifodalab bera oladi. Shuning uchun, uning yigʻisi faqat ogʻriqdan yoki ochlikdan boʻladi deb oʻylamang. Unda noqulaylik kuzatilsa yoki onasi uzoqda ekanligini sezib, onasini issiq taftini xohlasa ham yigʻlashi tabiiy. Bunday vaziyatda bolani darhol ovuting. Quchoqlab, shirin soʻzlar bilan erkalang.

Shuningdek, eslatib oʻtamiz: bola yuqorida koʻrsatilmagan taalluqsiz sabablar uchun ham yigʻlashi mumkin.

Bolani yigʻlagan payti yolgʻiz, eʼtiborsiz qoldirib boʻlmaydi. Chunki yuqorida aytganimizdek, u o’z ehtiyojlari haqida faqatgina yigʻlab xabar bera oladi.

Bola gapirishni qanday boshlaydi?

Bola hali oʻz aqlini oʻnglab olmagan, gapirsam ham tushunmaydi deb katta xato qilmang. Bu vaqtda bola juda qiziquvchan boʻladi. Qanchalik gapirishni erta boshlasangiz, shunchalik farzandingiz ham erta gapirishga moyilligi boʻladi. Gapirishingiz mobaynida u sizni shunchaki eshitib yotishi mumkin. Bu nafaqat sizning ovozingizga oʻrganishiga balki, eshitish qobiliyatining shakllanishiga ham yordam beradi.

Bolaning 7-8 haftaligidanoq yangilik sezishingiz mumkin. Yaʼni, u yigʻlashdan farq qiluvchi boshqa shovqinlarni qila boshlaydi. Bu tovushlar bora-bora soʻzlarga oʻzgarishi ham mumkin. Albatta, bu kabi shovqinlar soʻz boʻlishida sizning oʻrningiz mavjud: unga gapirishni toʻxtatmang. Hattoki bir kuni savollaringizga javob tariqasida yengil harakat qilayotganini payqaysiz: qoʻl oyoqlarini silkitadi, boshini irg’itadi, kulsangiz kuladi.

Gapirishingiz mobaynida, u ham sizga qoʻshilib nimanidir tushuntirishga urinadi. Diqqatli boʻling, uni toʻlaqonli tushunmasangizda, biroz fikr uygʻondimi, unga javob bering.

Bolaning gapirishini qoʻllab quvvatlab borish

Bola agar sizni diqqat bilan eshitayotgan boʻlsa, siz bilan muloqot qilishga shoshiladi. Bunda quyidagicha yoʻl tuting:

• xushmuomalalik bilan munosabatda boʻling.
• koʻplab yuz ifodalari yoki qoʻl harakatlaridam foydalaning.
• u qo’l harakatlari bilan nimanidir koʻrsatsa, oʻsha narsani olib keling va uni maqtab qoʻying.

Bola baʼzan oʻzini zerikkan yoki toliqqan his etishi mumkin. Bunda uni koʻp urintirmang. Hordiq chiqargach, davom ettirishingiz ham mumkin.

Ammo baʼzi ota-onalar agar bola javob bermasa,  buni gʻalati holatga yo’yishadi. Ammo, takidlab oʻtish lozim: Qanchalik bolaga e’tibor berib, uga gapirishni so’ndirmasangiz, bunga vaqti kelib afsus qilmaysiz.

Bundan asosiy maqsad: gapirish orqali nafaqat bolaning eshitish va gapirish malakalarini shakllantirish, balki, oʻrtangizda mehr-muhabbat rishtalarini mustahkamlashdan iborat.

Bola bilan muloqotni qachon e‘tibor markaziga olish lozim?

Har bir bolada rivojlanish har xil tarzda kechadi. Masalan, qaysidir bolada  gapirish erta boshlanadi, qaysidir bolaning gapirishi 3 oygacha boshlanmasligi ham mumkin.