Bolani uxlatishdagi muammolar

Bolani uxlatish ba’zan oson ish emas. Bola qanchalik charchagan bo’lmasin, ko’pincha, uxlatishga qarshilik ko’rsatadi. U o’yin va boshqa o’zi uchun qiziqarli bo’lgan faoliyatlarga, qolaversa, ota-onasiga to’yib olishni xohlayveradi.

Ota-ona bolani uxlatishda, asosan, 6 xatoga duch kelar ekan. Aynan shu xatolar bolani uxlatishda qiyinchiliklarni yuzaga keltiradi.

1. Bolani juda kech uxlatish.

Ba’zi ota-onalarning bolani o’z vaqtida uxlatishga vaqti bo’lmaydi, ba’zida maktab yoshidagi bolalar dars va to’garaklar tufayli o’ynashga vaqti qolmay, kechqurun o’ynab, tunga yaqin yotishga odatlanadi. Yana bir turdagi ota-onalar bola ko’proq charchasa, yaxshi uxlaydi, deb, bolani juda kech uxlatishni afzal ko’radilar.

Natijada bola uyquga to’ymaydi, uyquga to’ymaslik esa bolaning sog’lom o’sib rivojlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Ikkinchi tomondan, uxlatish tufayli bola bilan urush va janjallar ikki tomonni ham charchatib yuboradi.

Yechim: bolani har kuni bir vaqtda, ertaroq uxlatishni odat qilib oling. Erta uxlagan bola, erta uyg’onib kun mobaynida tetik bo’ladi va asabiylashmaydi. Har kuni bir vaqtda yotishga o’rgangan bola organizmi ham bora-bora aynan shu vaqtda uyquga ketishga odatlanadi.

2. Uxlash uchun qo’shimcha vositalardan foydalanish.

Bolaga multfilm qo’yib berib uxlatish ko’pchilik xush ko’radigan holat bo’lsa kerak. Bola multfilm ko’rib yotguncha ota-ona kundalik ishlarini qilib olishlari mumkin. Hozirgi kunda televizordan tashqari mobil telefonlar, radio, har xil o’yinchoqlar ham uxlatish vazifasini bajarib kelmoqda.

Bunday uxlashga o’rganib qolgan bola katta bo’lganida hayotida biror stress yuz berganda uyqusizlikka duch kelishi va uxlash uchun ma’lum turdagi sun’iy vositaga zor bo’lishi ehtimoli bor.

Yechim: Bola tinch joyda, atrofida uni chalg’ituvchi vositalarsiz, hech qanday elektron buyumsiz, qorong’ulikda uxlashga o’rganishi kerak. Bola uchun tim qorong’ulik emas, bolalar uchun maxsus tun yoritkichlari yoqilgan holdagi qorong’ulik tavsiya etiladi.

3. Uxlash marosimini tashkil qilmaslik.

O’yin-kulgi, chopish yoki multfilm ko’rishdan so’ng bola birdaniga ko’zini yumib uxlab qolishi qiyin. Uni uyquga asta-sekin tayyorlash kerak. Chopib turgan joyidan uni olib, karavotga yotkizib «uxla», deyishdan hech qanday natija chiqmaydi. Bola asabiylashadi, xolos. Hatto kattalar uchun ham uyquga tayyorgarlik talab etiladi.

Yechim: Har kuni bir xil uyquga tayyorgarlik koʻrish «marosimi»ni tashkillashtirish lozim. Tungi kiyimni kiyish, tish yuvish, tungi ertak eshitish yoki bo’lmasa ota-onaga xayrli tun tilash kabi tartib-qoidalar bolaning asablarini tinchlantirib, organizmining uyquga tayyorlanishiga yordam beradi. Bu marosimlar bolaning kun faoliyatidan asta-sekin chiqib, uyquga ketishiga yordam beradi.

4. Charchatish.

Bir ota-ona bolasi uxlab qolishi uchun mashinaga o’tkazib, aylantirar ekan. Bola mashinada chayqalaverib uxlab qolar ekan. Darhaqiqat, ayrim ota-onalar bolasi uxlashi uchun uyqudan oldin uni jismonan  faollashtiradi. Choptiradi, sakratadi va hokazo. Natijada esa bola nafaqat uxlashni istamaydi — organizmida jismoniy faollik uchun javobgar gormonlar ko’payishi natijasida uxlay olmaydi.

Yechim: Faoliyat bolani uxlatmaydi. Uxlashdan oldin har qanday jismoniy faollikni kamaytirish zarur. Tinchlantiruvchi o’yinlar, suhbat yoki kitob o’qish uyqudan oldingi eng yaxshi faoliyatlardir.

5. Bir joyda uxlamaslik.

Kattalarning ko’pchiligi o’zining karavotidan boshqa joyda uxlasa, yaxshi uxlay olmaydi. Bolalar ham shunday ekanligini unutmaslik kerak. Bir kun opasining xonasida, bir kun ko’rpachada, ertasi kuni divanda uxlab qolgan bola uyquga ketishda doim qiynaladi.

Yechim: Bolaning shaxsiy uxlash joyi bo’lishi kerak. Bu joyda u faqat uxlashi lozim. Shunda bu joy unda uyqu refleksini uyg’ota oladi. Har kuni toza, shinam, bolani chalg’itmaydigan uxlash joyida uxlagan bola, joyiga kirganida uyquga ketishga odatlanib qoladi.

6. Mos bo’lmagan karavotda uxlash.

Ota-onaning ko’ziga chiroyli ko’ringan yong’oq daraxtidan yasalgan katta karavot, chiroyli siyohrang gullar bilan bezatilgan to’shak choyshablari yoki zalda turgan qizil divan bolaning uxlashi uchun eng yomon joy bo’lishi mumkin. Yoshiga, tanasiga mos bo’lmagan uxlash joyi bolaga noqulaylik keltiradi. Bundan tashqari kunduzi televizor ko’rilgan divanda tunda bola uxlashga qiynaladi, chunki organizmi refleksiv holda televizor ko’rishga intiladi.

Yechim: Bola uchun qulay, yoshiga mos uxlash joyi yarating. Karavot tanlayotganda farzandingizning yosh xususiyatini hisobga olishni unutmang.

Manba

Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.

Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi