Chaqaloq rivojlanishi va uning bosqichlari haqida umumiy ma’lumot

Asosiy jihatlar:

• Bola koʻrsatilayotgan munosabatlar natijasida rivojlanib,  atrof-muhitga moslashish boradi.
• Bolaning umumiy  rivojlanishi uning harakatlanish, koʻrish, eshitish hamda boshqalar bilan muloqot qilish kabi  koʻnikmalarini shakllanishi natijasida sodir boʻlib boradi.
• Agar siz farzandingiz rivojlanishidan havotirda boʻlsangiz  sogʻliqni saqlash markazi mutaxassisiga murojaat qiling.

Bolaning rivojlanishi qanday sodir boʻladi?

Bolaning dastlabki 12 oy davomidagi rivojlanish bosqichi ajoyib tarzda kechadi. Bola siz va boshqa gʻamxoʻrlik koʻrsatuvchi qarindoshlari orqali oʻzaro yaqin va samimiy munosabatlar natijasida muloqot qilishni, fikrlashni, jismonan harakat qilishni, oʻz fikrini his-tuygʻular bilan ifodalashni oʻrgana boshlaydi.

Umuman olganda, barcha bolalarda rivojlanish bosqichi deyarli bir xil tarzda kechadi. Ammo oiladagi muhit, bolaga koʻrsatilayotgan eʼtibor va munosabatlarning turfa xilligi sababli har bir bolada turlicha tarbiya va xarakterni payqashingiz mumkin. Shuningdek bolaning atrof muhitni taniy boshlashi taxminan 8-oydan 18- oygacha davom etishi aniqlangan.

Bolaning rivojlanish bosqichlari

Bolaning aynan rivojlanish pallasida quyidagi muhim jihatlarga eʼtibor qiling. Rivojlanish bosqichlari tana qismlarining oʻrniga muvofiq tavsiflangan:

• Tananing katta qismini qamrab oluvchi  harakatlanish organlarining rivojlanishi. Bunda yurish, yugurish, oʻtirish kabi jismoniy harakatlarni oʻz ichiga oladi.
• Uzoq va yaqinni koʻra bilish qobilyati: koʻrish orqali axborotning 40%ni eslab qolish mumkin.
• Eshitish qobiliyati.
• Nutq va til koʻnikmalari: soʻzlarni tashkil etgan tovushlarni talaffuz qila olish.
• Ijtimoiy xatti-harakat va atrof muhitni anglash qobiliyati. (Bunda atrofdagilar bilan toʻgʻri muloqot qila olish nazarda tutilmoqda)

Rivojlanishning maʻlum bir muddatga kechikishi

Baʼzi bolalarda rivojlanishi mobaynida  kechikish holati kuzatiladi. Ammo, afsuski, bu holat qisqa yoki uzoq muddat davom etishi haqida mutaxassislar bir toʻxtamga kelishmagan.

Shuningdek, bolaning erta tugʻilishi, miyada baʼzi turdagi kasalliklarning paydo boʻlishi natijasida bolaning jismonan va aqlan rivojlanishi maʼlum bir muddatga kechikishi mumkin.

Bundan tashqari,bolaning umumiy rivojlanishiga toʻsqinlik qiluvchi bir qancha sabablar bor: asosan bola yashaydigan muhit bunga katta misol boʻla oladi. Masalan, ota-onaning bir-biriga koʻrsatayotgan muomilasi, yoki, spirtli va tamaki mahsulotlarini bolaning oldida isteʼmol qilishlari shuningdek, bola qarshisida sodir boʻladigan zoʻravonliklar jismoniy va aqliy tomondan rivojlanishiga salbiy taʼsir koʻrsatadi.

Bola rivojlanishi borasida qachon qoʻshimcha yordam olgan maqsadga muvofiq?

Farzandingizning jismonan va aqlan toʻgʻri  rivojlanayotganligidan havotirda boʻlsangiz, zudlik bilan mutaxassisga murojaat qilishingiz kerak.

Quyidagi jihatlarga eʼtiborli boʻling:

Jismoniy belgilar:

• Agar farzandingiz buyumlarni toʻgʻri koʻrmasa, yoki tovushlarni toʻgʻri eshitmasa;
• Ikki oyoq va qoʻllarini bir xil tarzda qimirlata olmasa;
• 3-4 oylikka qadar boshini tik tutib turishda qiyinchilik sezsa;
• 10 oylikkacha tekis oʻtira olmasa;
• 12 oygacha, sizning yordamingiz bilan ham tik turishda qiyinchilik sezsa;

Xulq-atvor jihatdan:

• Agar farzandingiz odatdagidan boshqacha qichqirsa;
• 3-4 oylikdan keyin ham kamida 3 soatdan koʻp yigʻlashda davom etsa zudlik bilan shifokorga murojaat qilishingiz lozim.

Diqqatli boʻling: normal bola kuniga 2 soatdan koʻp yigʻlamaydi. 6-8 haftalikdagi yigʻi koʻp vaqt boʻlishi ham mumkin.

Ijtimoiy hamda hissiy munosabatlardagi belgilar:

• Agar farzandingiz sizga qaramasa;
• Atrofdagi boʻlayotgan hodisalarga qiziqmasa;
• Turli begona ovozlarga eʼtibor bermasa;
• 9 oylikka yetgan boʻlsa ham, gapirishda qiynalsa yoki beshtadan ortiq soʻzni talaffuz qila olmasa, zudlik bilan soha mutaxassislari bilan bogʻlaning va ular bergan har bir maslahatga amal qilib boring.

Farzand tarbiyasiga oid bo’lgan eng yaxshi tavsiyalar jamlangan dasturni yuklab oling.

Linkni bosing: 👉 Farzandim dasturi