0-1 oylik oralig’idagi yangi tugʻilgan chaqaloqning rivojlanishi

Asosiy jihatlar

• Bu vaqtda yangi tugʻilgan chaqaloqning rivojlanishi ona bagʻrida, uxlash hamda ovqatlanish bilan kechadi.
• Bola bilan koʻp vaqt oʻtkazishingiz, unga jilmayib boqishingiz, chiroyli muomala qilishingiz rivojlanishida muhim oʻrin tutadi.
• Bu yosh oraligʻidagi farzandingiz rivojlanishidan tashvishda boʻlsangiz, sogʻliqni saqlash markazi mutaxassisi yoki sizga biriktirilgan oilaviy hamshiraga murojaat qiling.

0-1 oylik bolalarda rivojlanish qay tartibda sodir boʻladi?

Bolani ona bagʻrida boʻlishi, muntazam uxlashi hamda, tez tez ovqatlanishi bu yoshdagi yangi tugʻilgan chaqaloqlarning dastlabki asosiy faoliyatlaridan biridir.

Bola bilan deyarli har doim birga vaqt oʻtkazganingiz sababli, muhitga moslasha boshlaydi. Tashqi muhitdan axborotni koʻrish, eshitish hamda teginib his etish orqali oladi. Va shu orqali bola jismonan hamda maʼnan rivojlanadi.

Sizning bir oylik chaqalogʻingiz sizning ovozingizni taniydi, hattoki boshqalar ovozi orasidan ham ajratib oladi. Atrofda boshqa ovozni eshitib qoladigan boʻlsa, unda hadiksirash hissi oʻtishi ham mumkin. Bu yoshda bola siz bilan faqatgina yigʻlab muloqot qila oladi. Shuning uchun, chaqalogʻingiz har bir yigʻisini eʻtiborsiz qoldirmang.

 0-1 yosh oraligʻidagi chaqaloqni voyaga yetishida qoʻshimcha yordam olish

Quyida bu borada bir qancha foydali maslahatlar taqdim etilgan:

• Farzandingiz bilan koʻproq vaqt oʻtkazing. Ertak, hikoyalar oʻqib bering, qoʻshiqlar kuylang. Suhbatlashish mobaynida bolaga kulib muomilada boʻling. Bu mashgʻulotlarni har kuni takrorlasangiz, bola sizning ovozingizga tez moslashadi.
• Farzandingiz koʻzlariga diqqat bilan qarang. Agar bunday vaziyatda, farzandingiz uzoqqa qarayotgan boʻlsa, biroz bolani oʻzini yolgʻiz qoldirish lozim.
• Bolaga kulib qarang. Bunda u ham kuladi. Natijada, bolada sogʻlig’iga taʼsir qiluvchi bir qancha foydali gormonlar ishlab chiqariladi. Odatda gormonlar bola oʻzini xavfsiz his qilishiga yordam beradi.
• Yangi tugʻilgan chaqalogʻingiz bilan ko’proq oʻynab vaqt oʻtkazing. Bu bola miyasining toʻgʻri rivojlanishiga yordam beradi.
• Bolaning qorinchasiga eʼtiborli boʻling. Baʼzida ovqatlangach uning qorin tomoni bilan yotishi salbiy oqibatlarga sabab boʻladi. Onaning muntazam bola qorinchasini massaj qilib borishi bola tanasining boshqa qismlari rivojlanishiga ham taʼsir koʻrsatadi.
• Shuningdek, bola butun tanasining  boshqa qismlariga ham massaj turlarini sinab koʻring. Ayniqsa bola yoshlikdan ona qoʻllarida qilingan massajdan rohat va energiya oladi. Yangi tugʻilgan chaqaloq uchun bu odatda tinchlantiruvchi va yigʻidan toʻxtatuvchi usul boʻla oladi.
• Ammo massajni qoʻllab boʻlmaydigan vaqtlar ham mavjudki, asosan bola och yoki charchagan boʻlsa, bunday turdagi mashgʻulotlarni qoʻllamaganingiz yaxshi.

Yangi tugʻilgan chaqaloq yigʻisiga qanday toʻgʻri javob berish mumkin?

Baʼzi holatlarda bola nega yigʻlayotganini bilasiz: och boʻlishi mumkin, ovqatlantirish orqali uni tinchlantirasiz. Ammo baʼzida bola aniq boʻlmagan sabablarga koʻra ham yigʻlashi mumkin. Bunda onaning bagʻri va ikki ogʻiz shirin soʻz bolani tinchlantira oladi. Uni imkon qadar koʻproq ovuting. Yoshlikdan bola koʻp yigʻlashi va bunga ota-onalarning eʼtiborsizligi kelajakda bolaning toʻgʻri va mukammal rivojlanishiga toʻsqinlik koʻrsatadi.

Shu oʻrinda bir eslatma: bolani zinhor qoʻpol koʻrinishda siltamang. Bu holat avvalo bola miyasining rivojlanishiga jiddiy xavf tugʻdiradi.

Yangi tugʻilgan chaqaloqqa masʻuliyatli ota-ona boʻlish

Siz ikkingiz har kuni bir-biringiz haqingizda yangi maʼlumotlar oʻrganasiz. Farzandingiz voyaga yetgani sari uning qanday ehtiyojlari borligini bilib borasiz.

Shuningdek, ota-ona bola bilan muloqot davomida ham ruhan ham jismonan sogʻlom rivojlanib boradi. . Baʼzi holatlarda koʻplab onalar bolaga gʻamxoʻrlik qilish davomida oʻzlari haqida biroz unutib qoʻyishadi. Ona har qanday vaziyatda oʻziga ham eʼtiborli boʻlishi talab etiladi.

Yangi tugʻilgan chaqaloqning oʻsib rivojlanib borayotganligi borasida qachon qaygʻurish lozim?

Agar farzandingiz:

• koʻp yigʻlab bezovtalanyotgan;
• yaxshi ovqatlanmayotgan;
• bu yosh uchun moʻljallangan vaqtdan koʻpini uxlash bilan oʻtkazsa, ya’ni 16 soatdan oshiq, ammo tartibsiz;
• qoʻl va oyoqlarini harakatlantirmasa;
• koʻrish boʻyicha bolada zaiflik sezilsa;
• boshqacha ohangda ovoz chiqarsa;
• tovushlarni eshitmasa, va beparvolik qilsa zudlik bilan mutaxassislarga murojaat qiling.

Bunday holatlarning kuzatilishida odatda onaning homiladorlik davrida koʻp siqilganligi, depressiya holatiga koʻp tushganligi, turmush oʻrtogʻi bilan boʻladigan baʼzi kelishmovchiliklar hamda atrofdagi muhitning yomonligi sabab boʻlishi mumkin. Onaning koʻnglidan oʻtayotgan nohushliklarni  bola ham birdek his etadi. Shuning uchun farzandingiz kelajakda ruhiy kasalliklardan holi tugʻilishini xohlasangiz harakatni homiladorlik davridan boshlash maqsadga muvofiqdir.